تغییرات سالانه شاخص های تولیدمثلی خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus, Linnaeus, 1758) در سواحل خلیج فارس (مطالعه موردی سواحل استان خوزستان)

خرچنگ شناگر آبی یکی از مهمترین سخت پوستان دارای ارزش تجاری و شیلاتی در آب های نیمه گرمسیری جهان است. در این مطالعه زیست شناسی تولیدمثل خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus) بررسی گردید. نمونه های خرچنگ به صورت ماهانه و از طریق صید ترال در سواحل خوزستان با تاکید بر صیدگاه بوسیف از فروردین تا اسفند ماه 1395 جمع آوری گردید. در مجموع 567 خرچنگ جمع آوری شد که از این میان 221 عدد نر و 346 عدد ماده بود. نسبت جنسی ماده به نر در این مطالعه به شکل 1 به 6/0 بود. دامنه عرض کاراپاس و وزن بدن به ترتیب بین 164- 9/60 میلی متر و بین 7/387 - 2/15 گرم در نرها و بین 174 - 5/67 میلی متر و بین 1/434 - 3/18 گرم در ماده ها و میانگین عرض کاراپاس در خرچنگ های نر و ماده به ترتیب 59/1 ± 37/119 و 32/1 ± 15/130 میلی متر و میانگین وزن بدن 92/5 ± 58/135 و 49/4 ± 54/156 گرم اندازه گیری شد. وزن بدن در خرچنگ های ماده به شکل معنی داری (حدود 15درصد) بیش تر بود (05/0P˂). شاخص گنادوسوماتیک در اسفند ماه بیش ترین مقدار را دارا بود. همچنین بیش ترین تعداد ماده های حاوی تخم متعلق به ماه های اردیبهشت و خرداد بود. نتایج مربوط به بررسی ارتباط میان وزن توده تخم و وزن کل بدن نشان داد که وزن توده تخم با وزن کل بدن ارتباط بیش تری نسبت به عرض کاراپاس دارد. در مجموع به نظر می رسد خرچنگ شناگر آبی در سواحل خوزستان در شرایط محیطی مناسبی از نقطه نظر تولیدمثلی قرار دارد و می تواند چند بار در طول یک سال در این سواحل تولیدمثل نماید. بنابراین این گونه می تواند به یک پتانسیل اقتصادی صادراتی و ارزآور تبدیل شود.