بررسی و تبیین براهین کلامی خداشناسی در دعای عرفه

بحث پیرامون جهان و شناخت علت مبدا آن و نیز چگونگی حصول این شناخت، از مهم ترین مباحث کلامی به حساب می آید و این امر به طور جدی در ادعیه و نیایش های ایمه نیز مدنظر قرار گرفته است. پژوهش حاضر با رجوع به مفاهیم دعای عرفه و روایات به بررسی و تحلیل اعتبار و جایگاه براهین کلامی معرفت الهی از منظر امام حسین علیه السلام پرداخته است. مضامین دعا دربردارنده سه نوع معرفت (تجربی، عقلی و شهودی) به خداست. امام علیه السلام معرفت تجربی و عقلی را شرط لازم می داند، اما مکرر اذعان و تذکر می دهد شرط کافی نیست؛ زیرا ماحصل این دو نوع معرفت به وساطت آثار خلقت و مفاهیم عقلی صورت گرفته، نه شهود و اشراق قلبی. بلکه معرفت اصلی کامل تر و صحیح تر همان معرفت شهودی که به حسب ظرفیت بنده، خدا نور معرفت خودش را به قلب بنده اش عرضه می کند. البته شناخت کنه ذات خدا از نظر امام نه تنها مقدور کسی نیست، که محال است.