ارزیابی نقش رسوبات رسی نئوژن در وقوع زمین لغزش ها، جنوب استان اردبیل، شمال غرب ایران

مناطق جنوبی استان اردبیل دارای سنگ های رسوبی رس دار است و در دامنه های آن هر ساله به علت وقوع زمین‎لغزش های جدید و یا فعالیت دوباره زمین لغزش های قدیمی خسارت های مالی زیادی وارد می شود. در منطقه مورد مطالعه، لایه های رسوبی رس دار مربوط به سازند قرمز فوقانی بوده و به سن نیوژن هستند. کانی‎های رسی می توانند به علت داشتن خصوصیت تورمی، عامل اصلی وقوع زمین لغزش ها باشند. این پژوهش برای آزمون فرضیه تاثیر خاک های رس دار تورم پذیر در ناپایداری دامنه انجام گرفت. از مساحت 164500 هکتاری منطقه در 11.91 درصد از آن زمین لغزش اتفاق افتاده است. 32.8 درصد از لایه های رسوبی رس دار درگیر زمین لغزش هستند. کمینه درصد ذرات ماسه، سیلت و رس در خاک های رس دار منطقه به ترتیب برابر صفر، 23.4 و هشت بوده، بیشینه آن ها نیز برابر 39.9، 72 و 54.5 می باشد. کمینه حد روانی نمونه ها 36.7 درصد و بیشینه آن 67.66 می باشد. حد خمیری نیز بین 19 تا 33.13 درصد تغییر می کند. خاک های منطقه دارای pH بالای هشت هستند. ظرفیت تبادل کاتیونی بالای 30.41 میلی اکی والان در 100 گرم خاک که تا 76.52 نیز می رسد، از خصوصیات اصلی خاک های منطقه است. درجه تورم پذیری خاک های دامنه های لغزشی با استفاده از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و بر اساس روش های مختلف در چهار گروه تورمی با پتانسیل کم، متوسط، بالا و خیلی بالا طبقه بندی شدند. دست کم 80 درصد از نمونه های خاک منطقه دارای پتانسیل تورمی متوسط و بالا بوده، 87.2 درصد از آن ها در پهنه های با خطر زمین لغزش بالا و بسیار بالا قرار می گیرند. خاک های رسی تورم پذیر یکی از عوامل اصلی وقوع زمین لغزش های منطقه هستند.