تاثیر پرایمینگ بر قابلیت حیات بذر ارقام کلزا (Brassica napus) تحت شرایط مختلف انبارداری

پرایمینگ یکی از رایج ترین روش های بهبود بذر می باشد. وقایعی مثل افزایش سنتز اسیدهای نوکلییک، فعال شدن فرآیندهای ترمیمی، افزایش فعالیت های تنفسی و بهبود ظرفیت آنتی اکسیدانی در طی پرایمینگ موجب مجهز شدن بذر به متابولیسم پیشرفته می شود. ازجمله مهم ترین آثار پرایمینگ افزایش درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی و سبز شدن می باشد. با این حال محققان مهم ترین عامل محدودکننده استفاده از این شیوه را ماندگاری بذرهای پرایمینگ شده می دانند. برخی محققان معتقدند پرایمینگ باعث کاهش قابلیت انبارداری بذرها می گردد. درحالی که عده ای دیگر از محققان افزایش ماندگاری بذرها با استفاده از تیمارهای پرایمینگ را گزارش کرده اند. ازاین رو این مطالعه به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بر قابلیت انبارداری بذرهای ارقام کلزا تحت شرایط متفاوت انبارداری طراحی و اجرا شد.

مواد و روش ها:

 در این مطالعه اثرات پرایمینگ بر قابلیت ماندگاری بذرهای سه رقم کلزا با نام های دی کا-ایکس پاور، تراپر و هایولا 50 بررسی شد. به این منظور بذرها ابتدا با دو روش هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ کلرید سدیم تیمار شدند. سپس بذرهای پرایمینگ شده و شاهد با رطوبت های 6، 9، 12 و 15 درصد در دماهای 15، 25، 35 و 45 درجه سلسیوس به مدت 8 ماه نگهداری شدند و طی دوره انبارداری نمونه برداری از تیمارهای مختلف بذری با فواصل یک تا 30 روز انجام و مورد آزمون جوانه زنی قرار گرفتند. در پایان با برازش مدل لجستیک سه پارامتره به داده های درصد جوانه زنی تجمعی در مقابل روز پس از انبارداری، زمان تا کاهش جوانه زنی به 50 درصد محاسبه و به عنوان معیار مقایسه انبارداری بذرها مورداستفاده قرار گرفت.

یافته ها: 

نتایج نشان داد رفتار انبارداری بذرهای کلزا بسته به رقم بسیار متفاوت بود و هر رقم رفتار متمایزی از خود نشان داد. همچنین اثرات پرایمینگ بر قابلیت ماندگاری بذرها بسته به شرایط انبارداری، رقم و نوع پرایمینگ متفاوت بود. مقایسه اثرات پرایمینگ بر ماندگاری بذرها در شرایط مختلف انبارداری نشان داد که به طورکلی تیمارهای پرایمینگ در شرایط انبارداری با رطوبت بذر و دمای انبار بالاتر کارایی بیشتری نسبت به شرایط انبارداری با رطوبت بذر و دمای انبار پایین تر داشتند. همچنین تیمارهای پرایمینگ در رقم دی کا-ایکس پاور اغلب موجب افزایش ماندگاری بذرها شدند. درحالی که در رقم های تراپر و هایولا 50 هیدروپرایمینگ اغلب موجب بهبود ماندگاری بذرها و در مقابل اسموپرایمینگ منجر به کاهش ماندگاری بذرها شد.

نتیجه گیری: 

با توجه به یافته های این آزمایش مشخص شد آثار پرایمینگ بر قابلیت حیات بذرهای کلزا می تواند از عوامل مختلفی مثل رقم، شرایط مختلف انبارداری و همچنین نوع تیمار پرایمینگ تاثیرپذیر باشد. همچنین در این مطالعه تیمار هیدروپرایمینگ اغلب باعث افزایش قابلیت انبارداری بذرها شد و در مقابل تیمار اسموپرایمینگ غالبا باعث افزایش شدت زوال و کاهش ماندگاری بذرها شد.