آموزه های مشارکت کودکان در فرآیند طراحی معماری فضاهای دوستدار کودک (مطالعه موردی: فضاهای درمانی شهر بجنورد)

کودکان بخش مهمی از شهروندان هر جامعه هستند که همواره درارتباط با محیطهای مختلف ساخته شده به دست بزرگسالان قرار می گیرند. نوع نگاه و نیازهای آنها با بزرگسالان متفاوت است. دراین میان فضاهای درمانی، غالبا برای آنها فضاهایی نامطلوب و دلهره آور محسوب می شوند. لذا مساله اساسی، برقراری پیوند عاطفی بین کودک و فضای درمانی، به عنوان یکی از عوامل موثر در فرآیند درمان کودکان، محسوب می شود و پرداختن به موضوع طراحی فضاهای درمانی مطلوب کودکان، ضرورت می یابد. هدف پژوهش حاضر، بررسی آموزه های مشارکت کودکان در فرآیند طراحی فضاهای دوستدار کودک (مطالعه موردی: فضاهای درمانی شهر بجنورد) می باشد. تحقیق، مسیر خود را با طرح این سوال که «اصول کلی طراحی فضاهای درمانی دوستدار کودک کدامند؟» آغاز کرد. روش تحقیق، توصیفی با هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل کودکان 6 تا 12 ساله ساکن در شهر بجنورد بود که حداقل یکبار، سابقه بستری شدن را داشتند و حجم نمونه شامل 50 نفر از کودکان دختر و پسر بود که به شیوه هدفمند انتخاب شدند و در بازه زمانی مرداد و شهریور 1398 مورد مشاهده قرار گرفتند. روش جمع آوری داده ها، کتابخانه ای، مشاهده و مصاحبه باز بوده است. نقاشی به عنوان ابزار مشارکت با کودکان، انتخاب شد. نقاشی ها توسط خبرگان حیطه روانشناسی کودکان و معماری، مورد تحلیل محتوای کمی قرارگرفتند. نتایج، با استفاده از آمارتوصیفی به کمک نرم افزار Excel 2010 و آماراستنباطی به کمک نرم افزار SPSS 25 مورد تحلیل، ارزیابی و اعتبارسنجی قرارگرفتند. یافته ها نشان داد ویژگیهای فضای درمانی مطلوب از دیدگاه کودکان، به ترتیب اهمیت در سه حوزه «ویژگیهای معماری»، «اصول رفتاری پرسنل» و «وجود ویژگیهای خاص در فضاهای درمانی»، خلاصه می شود. نتیجه تحقیق درحوزه ویژگیهای معماری نشان داد که آموزه های مشارکت کودکان در فرآیند طراحی فضاهای درمانی دوستدار کودک مشتمل بر پنج اصل شامل: تمرکز بر طراحی اتاقهای بستری، طراحی کنترل شده فضاهای سبز و باز، اتاق بستری به مثابه خانه، سیمای کودکانه در طراحی ورودی وکودک واری در طراحی فرم و نمای ساختمان، می باشد.