مبادله سیاست گذاری بین مالیات مستقیم و غیر مستقیم در ایران: رهیافت رگرسیون آستانه ای خود محرک

یکی از مباحث چالش برانگیز در حوزه سیاست های مالیاتی، مسئله مبادله سیاست گذاری بین مالیات های مستقیم و غیر مستقیم می باشد. در این راستا، مسئله اساسی این است که سیاست گذار، سیاست های مالیاتی خود را معطوف به افزایش مالیات های مستقیم کند یا غیر مستقیم؟ بر این اساس، مطالعه حاضر با استفاده داده های دوره زمانی 1396-1350 و الگوی رگرسیون آستانه ای خود محرک (SETAR) به بررسی مبادله سیاست گذاری بین مالیات های مستقیم و غیر مستقیم در ایران می پردازد. بر اساس یافته های این تحقیق، مالیات های مستقیم و غیر مستقیم در قالب یک ساختار 3 رژیمی بر رشد اقتصادی ایران طی دوره تحت بررسی اثرگذاشته اند. در رژیم اول (سال هایی که نرخ رشد اقتصادی کمتر از 41/6- درصد بوده است)، اثر مالیات های مستقیم و غیر مستقیم به صورت درصدی از GDP بر رشد اقتصادی به لحاظ آماری معنادار نبوده است. در رژیم دوم (سال هایی که نرخ رشد اقتصادی بزرگتر از 41/6- و کوچکتر از 47/9 درصد بوده است)، این اثرگذاری برای مالیات های غیر مستقیم مثبت و معنادار و برای مالیات های مستقیم معنادار نبوده است. نهایتا و در رژیم سوم (سال هایی که نرخ رشد اقتصادی بزرگتر از 47/9 درصد بوده است)، مالیات غیر مستقیم به صورت درصدی از GDP اثر مثبت و معنادار و مالیات غیر مستقیم به صورت درصدی از GDP اثر منفی و معنادار بر رشد اقتصادی داشته است. بنابراین این قابل استنباط است که در دامنه رشد اقتصادی بزرگتر از 41/6- درصد، می توان یک مبادله سیاست گذاری در جهت افزایش مالیات های غیر مستقیم نسبت به مالیات های مستقیم متصور شد، به نحوی که بر رشد اقتصادی اثر مثبتی داشته باشد.