تاثیرپذیری صفات گیاهی گونه Artemisia fragrans در شدت های مختلف چرای دام در مراتع کوهستانی گردنه قوشچی، ارومیه

چرای دام به عنوان موثرترین عامل در تغییر صفات گیاهی در مراتع است که می تواند عملکرد اکوسیستم را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اینکه اطلاعات محدودی در خصوص اثر شدت های مختلف چرای دام بر ویژگی های گیاهی Artemisia fragrans در درمنه زارهای کوهستانی در دسترس می باشد؛ در این پژوهش، اثر شدت های مختلف چرا (سبک، متوسط و سنگین) بر صفات گیاهی آن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، سه مکان مرتعی با شدت های مختلف چرای دام، انتخاب و در هر یک از آنها، ضمن اندازه گیری پوشش گیاهی در داخل 60 پلات یک مترمربعی مستقر در امتداد ترانسکت های 200 متری، تعداد 40 پایه گیاهی با اندازه های مختلف، انتخاب و صفات گیاهی در آنها اندازه گیری شد. برای مقایسه میانگین صفات گیاهی، از تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون چنددامنه ای دانکن استفاده شد. نتایج بیانگر تفاوت معنی دار بین زی توده هوایی، قطر متوسط تاج، ارتفاع، سطح تاج و حجم گیاه در سه شدت چرایی است. از سویی دیگر، زی توده زیرزمینی، قطر یقه و سطح یقه گیاه در مکان های مختلف، با همدیگر اختلاف معنی دار نداشتند. بیشترین و کمترین میانگین زی توده هوایی به ازای هر پایه، به ترتیب در مکان با شدت چرای سبک و سنگین برابر 9/17 و 4/12 گرم بود. همچنین بیشترین میانگین زی توده زیرزمینی با 9/19 گرم به ازای هر پایه و کمترین مقدار با 5/16 گرم به ازای هر پایه به ترتیب متعلق به مکان های با شدت چرای سبک و سنگین بود. محاسبه درصد تغییرات صفات در هر یک از مکان های شدت چرای متوسط و سنگین نسبت به مکان چرای سبک، نشان داد که همه صفات با روند کاهشی روبرو شده اند و بیشترین درصد تغییرات صفات، مربوط به مکان چرای سنگین است. به طورکلی با افزایش شدت چرا، کاهش صفات قطر و سطح یقه، کمترین مقدار و برای صفات حجم گیاه، قطر متوسط تاج و سطح تاج پوشش بیشترین مقدار بود. با مطالعه تاثیر شدت چرا بر روی گیاهان، می توان به علایم هشدار دهنده ای که باعث تخریب اکوسیستم های مرتعی می شوند، پی برد.