ارائه راهبردهای مدیریتی جهت بهره برداری پایدار از مراتع با استفاده از روش های ارزیابی چند معیاره و تحلیل SWOT (مطالعه موردی: مراتع تفتان، شهرستان خاش)

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر بهره برداری از مراتع و ارایه راهبردهای مدیریتی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل سوات در مراتع حاشیه تفتان در شهرستان خاش انجام شد. برای این منظور، ابتدا عوامل موثر بر بهره برداری پایدار از مراتع با استفاده از روش دلفی شناسایی و با ارایه پرسشنامه به تیم متخصصین، اولویت بندی عوامل با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. علاوه بر شناسایی عوامل مهم در هریک از معیارهای قوت، ضعف، فرصت و تهدید، موقعیت استراتژیک بهره برداری در هر مرتع از طریق تحلیل سوات به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل، خشکسالی و تغییرات اقلیمی مهم ترین تهدیدها در جهت بهره برداری پایدار از مراتع این منطقه هستند. علاوه بر این نتایج نشان داد که همه مراتع مورد بررسی از نظر راهبرد مدیریتی در ناحیه استراتژی های تهاجمی ماتریس سوات قرار می گیرد. بر این اساس، در مرتع ماریشان راهبرد حداکثر - حداکثر (ارزش نقاط قوت 93/2 و فرصت ها 01/3)، مرتع کوته راهبرد حداکثر - حداکثر (ارزش نقاط قوت 12/3 و فرصت ها 13/3) و در مرتع یوسف آباد نیز راهبرد حداکثر - حداکثر (ارزش نقاط قوت 09/3 و فرصت ها 08/3) به عنوان راهبرد مناسب جهت بهره برداری پایدار از مراتع شناسایی شد. این نتایج گویای آن است که با مدنظر قرار دادن پتانسیل های موجود در منطقه و بهره گیری از دانش بومی، تولید و کشت گیاهان دارویی و بازاریابی برای محصولات فرعی مرتعی می توان بر چالش های موجود در بهره برداری پایدار از مراتع حاشیه تفتان فایق آمد.