برآورد تقاضای بیمه درمانی مکمل در خانوار شهری ایران: مدل پروبیت با انتخاب نمونه

تنوع روزافزون و هزینه های بالای خدمات سلامت، سهم بالای پرداخت از جیب هزینه درمان، کمیت و کیفیت خدمات تحت پوشش بیمه های پایه باعث افزایش تقاضای بیمه مکمل درمان شده است. با توجه به اهمیت و ضرورت بیمه های مکمل درمان، افزایش تقاضا برای آن ها، و تاثیر بر ارتقای کیفیت زندگی خانوار، در این مطالعه تابع تقاضای بیمه مکمل درمان در خانوار شهری ایران برآورد شده است.

تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و کاربردی است که به صورت مقطعی برای سال 1395 و با مدل اقتصاد سنجی پروبیت با انتخاب نمونه و روش برآورد حداکثر راستنمایی انجام شد. حجم نمونه 18809 خانوار شهری استان های ایران است که براساس روش نمونه گیری سه مرحله ای و به صورت تصادفی سیستماتیک توسط مرکز آمار ایران انتخاب شدند. اطلاعات حجم نمونه از پرسشنامه هزینه و درآمد خانوارهای شهری ایران استخراج شد و برآورد ضرایب مدل پژوهش در نرم افزار Stata 14 صورت گرفت.

نتایج نشان داد افزایش سن و تحصیلات، با سواد بودن و تاهل سرپرست خانوار به ترتیب احتمال تقاضای بیمه درمانی مکمل را به میزان 6/0، 17/0، 6/6 و 3/5 درصد، تعداد نان آوران خانوار، داشتن کودک زیر 7 سال و خانه شخصی به ترتیب این احتمال را به میزان 16، 7/3 و 85/0 درصد افزایش داده است. افزایش مخارج بهداشتی و درمانی، افزایش درآمد و مخارج تحصیلی تاثیر مثبت ناچیز و توان دوم سن و تحصیلات سرپرست خانوار تاثیر منفی بر تقاضای بیمه درمانی مکمل داشتند.

تاهل، افزایش سن و تحصیلات سرپرست خانوار، تعداد نان آوران، افزایش هزینه های بهداشتی و درمانی سرانه، افزایش مخارج تحصیل و درآمد سرانه تاثیر مثبت بر تقاضای بیمه مکمل سلامت توسط خانوار داشتند که از این متغیرها، تعداد نان آوران، تاهل، سن سرپرست خانوار بیشترین تاثیر و درآمد سرانه و هزینه های تحصیل اعضای خانوار کمترین تاثیر را بر تقاضای بیمه مکمل درمان داشتند. همچنین تقاضای بیمه مکمل درمان خانوار شهری ایران تابع درجه دوم و مقعر از سن و تحصیلات سرپرست خانوار بود. شناسایی و طبقه بندی خانوار با توجه به عوامل تاثیر گذار بر تقاضای خانوار و همچنین تعیین شرایط مناسب برای پوشش خدمات درمانی مرتبط با هر گروه خانواری توصیه می شود به خصوص حمایت از سالمندان در مقابل مخارج درمان ضروری است.