اندازه گیری درجه تمرکز بازار شیر در استان آذربایجان شرقی

اهمیت شیر و فرآورده های لبنی در تغذیه و سلامت افراد جامعه موجب شده است که  تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست گذاران قرار بگیرد. بروز نارسایی های متعدد در بازار شیر هر ساله نابسامانی هایی را در تولید و مصرف آن در مناطق مختلف کشور بوجود می آورد. در این وضعیت هرگونه سیاست گذاری و برنامه ریزی مناسب جهت ساماندهی بازار شیر مستلزم شناخت ماهیت بازار شیر و فرآورده های آن می باشد.

بدین منظور در مطالعه حاضر سعی شده است ماهیت بازار شیر و درجه تمرکز آن در استان آذربایجان شرقی که از جمله بزرگترین استان های تولید کننده شیر و محصولات لبنی در کشور محسوب می شود، بررسی گردد.

برای اندازه گیری درجه تمرکز بازار شیر از شاخص های نسبت های تمرکز، هرفیندال، هانا - کی، آنتروپی مرتبه اول شانن و انحراف معیار لگاریتمی بهره گرفته شده است. آمار و اطلاعات مورد نیاز در تحقیق حاضر از سازمان ها و موسسات مربوطه مانند سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی، شرکت پشتیبانی امور دام کشور، بانک مرکزی، مرکز آمار و شرکت سهامی صنایع شیر ایران جمع آوری گردید.

.نتایج نشان دادند که ساختار بازار شیر استان آذربایجان شرقی در سطح دامداری ها در سال های 1389 و 1393 حالت انحصار چند جانبه بوده و به مرور زمان قدرت انحصاری بازار تولید شیر بیشتر شده است. همچنین ساختار بازار شیر در سطح کارخانجات لبنی از حالت رقابت انحصاری در سال 1389 به سمت انحصار چند جانبه در سال 1393 تغییر یافته است. کاهش تعداد دامداریهای فعال و تعطیلی برخی کارخانجات لبنی از علل مهم افزایش تمرکز در بازار شیر استان آذربایجان شرقی می باشند.

اتخاذ سیاست های مناسب جهت کنترل و تثبیت قیمت نهاده های خوراک دام از طرق مختلف مانند سرمایه گذاری در واحد های تولیدکننده خوراک دام در داخل کشور (به جای واردات) و گسترش فرهنگ مصرف شیر از اقداماتی هستند که به پویایی بیشتر بازار شیر در استان آذربایجان شرقی کمک می نمایند.