پارادایم شبکه ای (پارادایم علم دینی و به مثابه پارادایم رقیب علوم انسانی موجود)

تولید علم دینی و علوم انسانی اسلامی نیازمند تعریف یک دستگاه معرفتی استنتاجی است تا بتواند با دریافت داده های توصیفی از منابع دینی، نظریه ها را که بیانگر رابطه معنادار میان مولفه های مختلف هستند با روش موجه تولید کند. پارادایم شبکه ای تلاشی برای ارایه نظام مند اصول موضوعه و روش استنتاج برای شکل گیری این دستگاه معرفتی است. قلب این دستگاه معرفتی، «خصلت شبکه ای بودن هستی» است که از آن، هستی شناسی شبکه ای، انسان شناسی شبکه ای، معرفت شناسی شبکه ای، روش شناسی شبکه ای، ارزش شناسی شبکه ای، جامعه و تاریخ شناسی شبکه ای و دین شناسی شبکه ای استخراج شده است. اثر این پسوند «شبکه ای» در «لزوم تشخیص و تعیین معادله حرکت در مقیاس کلان هستی در توصیف ها و تجویزها» است. این پارادایم، رقیب پارادایم های سه گانه (اثبات گرایی، تفسیری و انتقادی) رایج در علوم انسانی است که در این مقاله به صورت تطبیقی با آنها مورد بررسی قرار گرفته است.