بررسی طرح واره ای استعاره های «تقوا» در خطبه های نهج البلاغه بر مبنای مدل ایوانز و گرین
معنا شناسی شناختی یکی از نظریه های مطرح در شاخه های معناشناسی است. از جمله فرایندهای مفهومی که معنا شناسان شناختی به آن پرداخته اند، طرح واره های تصوری است. طرح واره ها سطح اولیه ساخت شناختی زیربنای استعاره اند که امکان ارتباط میان تجربیات فیزیکی ما را با حوزه های شناختی پیچیده تری فراهم می کنند. ایوانز و گرین (از جمله زبان شناسان شناختی)، طرح واره های تصوری را زیر مجموعه ای از «تجسم و ساختار مفهومی» معرفی می کنند. در همه ادیان مفهوم «تقوا» یکی از مفاهیم انتزاعی است. درک «تقوا» از تجربه مستقیم ما خارج است. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه، جهت معرفی تقوا و پیامدهای آن، از طرح واره های تصوری استفاده کرده و با تنزل معنویات به قلمرو محسوسات، این مفهوم معنوی را در سطح فهم همگان به ویژه اعراب صدر اسلام قرار می دهد. غایت جستار حاضر بررسی بازنمود طرح واره های تصوری «تقوا» در خطبه های نهج البلاغه بر مبنای مدل «طرح واره های ایوانز و گرین» در چهارچوب معنا شناسی شناختی با روش توصیفی-تحلیلی است. شواهد نشان می دهد، طرح واره های نیرو، حرکتی، ظرف بودگی، اتحاد، فضا، تعادل، همسانی و موجودیت)شیء) در بافت متنی احادیث وجود دارد. طرح واره قدرتی و سپس طرح واره همسانی و موجودیت بیشترین بسامد را داشته اند که این می تواند توجیه شناختی داشته باشد. به نظر می رسد، طرح واره قدرتی در این زمینه، طرحی از تجربه، فرهنگ و نظام زندگی مردم باشد و بتوان دو طرح واره همسانی و موجودیت را با تمایل ذهنی افراد به ایجاد همانندسازی میان آنچه پیرامون آنهاست، توجیه کرد. همچنین مفاهیم مختلفی در شکل گیری طرح واره های تقوا نقش داشته اند. از آن جمله عبارتند از: بدن، جانور، گیاه، خوراکی، اشیاء، مکان، عناصر طبیعی و عناصر چهارگانه.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.