بررسی اثر اسانس بهارنارنج (Citrus aurantium L.) بر شاخص های سلامت کبدی در مدل حیوان آزمایشگاهی

در فرهنگ غذایی ایرانی، گل ها و اسانس بهارنارنج در قالب مربا و عرقیجات در مقادیر بالا مصرف می شود. در طب سنتی ایرانی در مورد اثرات عرق بهارنارنج روی کبد نگرانی هایی ذکر شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر اسانس بهارنارنج بر شاخص های سلامت کبدی در مدل حیوانی می باشد.

اسانس بهارنارنج با کلونجر استخراج و توسط کروماتوگرافی گازی - جرمی آنالیز شد. سپس با دوزهای (g/kg 2 و 1، 0/5) به مدت سه روز به صورت تک دوز از طریق داخل صفاقی یا خوراکی برای شش گروه پنج تایی موش صحرایی تجویز شد. برای دو گروه کنترل (g/kg1) روغن زیتون (حامل اسانس) تجویز شد. 48 ساعت بعد از آخرین تجویز، نمونه گیری خون و بافت کبد جهت تعیین آلانین امینو ترانسفراز (ALT) ، اسپارات امینو ترانسفراز (AST) ، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و گلوتاتین (GSH) انجام شد و مطالعات هیستوپاتولوژیک صورت گرفت.

تغییرات اصلی اسانس، لینالیل استات، ترپینن-4-ال، لینالول و فنتیل الکل بود. تجویز صفاقی اسانس در دوزهای بالاتر از (g/kg 1) موجب افزایش معنی دار AST، ALT و LDH شد. این اسانس در غلظت های بالاتر از (g/kg 1) در تجویز خوراکی و داخل صفاقی باعث التهاب بافت کبدی شد.

 بررسی آنزیم های AST، ALT و LDH و داده های هیستوپاتولوژی نشان داد که این اسانس در دوزهای بالا، دارای سمیت خفیف کبدی می باشد. این عوارض ناشی از استرس اکسیداتیو نبوده، احتمالا از طریق سمیت مستقیم و غیراکسیداتیو ایجاد می شود.