فعل در گویش دالینی

نویسنده:
پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
گویش دالینی یکی از گویش های جنوب غربی ایران است که امروزه گویش رایج مردم روستای دالین است. این روستا در استان فارس، حد فاصل شیراز و اردکان قرار دارد.گویش دالینی زیر شاخه گویش اردکانی از گویش های شاخه ایرانی نو غربی است. این مقاله به بررسی ساختار فعل در گویش دالینی می پردازد. مواد زبانی این تحقیق در تابستان 1391 از میان مردم این روستا و بخصوص خاندان رییسی و اسدی دالینی جمع آوری شده است. در این مقاله مباحثی مانند ساخت ماده های ماضی و مضارع، ساخت مصدر و صفت مفعولی، ادات فعلی، انواع فعل از نظر وجه، زمان و نمود و ساخت فعل مجهول ارایه شده اند. فعل درگویش دالینی با  فعل در فارسی معیار در بسیاری از موارد  فرق دارد. از جمله در چگونگی ساختن زمان های مختلف فعل، صرف فعل ها، چسبیدن شناسه ها به فعل، افعال کمکی و موارد دیگر که همه به تفصیل در این مقاله آمده است. قسمت های عمده گویش های استان فارس و بوشهر به گروه زبان های جنوب غربی ایران تعلق دارند. در برخی از این گویش ها، ویژگی مهمی از جمله ساخت ارگاتیو که از لحاظ تاریخی، ادامه صورت تحول یافته ساخت مجهول دوره باستان است، در افعال ماضی متعدی در تقابل با افعال لازم  ماضی که خود بازمانده زبان فارسی میانه است، به جای مانده است. افعال ماضی  متعدی دالینی، همچون زبان پهلوی، به کمک عامل و ماده ماضی ساخته می شود. عامل، همیشه پیش از ماده ماضی می آید و می تواند اسم (مفرد یا جمع) یا  ضمایر شخصی متصل یا ضمایر منفصل غیر صریح یا غیر فاعلی باشد؛ چیزی که به  فارسی امروزی نرسیده است. شباهت فعل در گویش دالینی با فارسی معیار ، اندک و انگشت شمار است که این موضوع گویش دالینی را گویشی خاص و درخور توجه می سازد. در گویش دالینی برای ساختن وجه ها و زمان های مختلف، قواعد خاصی وجود دارد؛ مثلا برخی افعال خاص با استثناءهایی همراهند که نشان دهنده ظرافت این گویش و دقت در ساخت فعل هاست.
زبان:
فارسی
صفحات:
109 تا 125
لینک کوتاه:
magiran.com/p2130740 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!