«مُهر انبیا»: ماهیت استعاره‌ای مانوی

در این مقاله مفهوم «مهر انبیا» یا به عبارت دیگر مفهوم خاتم النبی بودن مانی بررسی شده است. نویسنده در پی آن است تا تفاوت میان مفهوم «مهر انبیا»ی مانی و «خاتم النبی» بودن حضرت محمد (ص) را نشان دهد. وی در ابتدای مقاله نشان می دهد که نویسندگان مسلمان در کتاب های خود گفته اند مانی ادعا کرده که «خاتم النبیین» است، اما در ادامه مقاله و با بررسی ریشه ها و شواهد اصطلاح «مهر» در متون مانوی، گنوسی و مسیحی یهودی نشان می دهد که منظور مانی به هیچ وجه مفهوم «خاتم النبیین»، آن گونه که در اسلام مطرح شده، نبوده است. مانی خود را رسول و تجلی عیسی مسیح خوانده بود و برای رسولان هم جایگاه والایی قایل بود و هرگز خود را «نبی» نمی نامید. در متون ایرانی نیز، مانی همیشه فریستگ یا فرستاده روشن نامیده شده است.