بررسی اثرات هدفمندسازی یارانه انرژی بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برنج در ایران: کاربرد مدل برنامه ریزی ریاضی قیمت درونزا

اصلاحات یارانه انرژی و اثرات مختلف آن بر گروه های مختلف جامعه (تولیدکنندگان و مصرف‏ کنندگان) همواره برای سیاست‏ گذاران و محققان اقتصاد کشاورزی معمایی چالش ‏برانگیز بوده است. بدین منظور، مطالعه حاضر، با شبیه‏ سازی اثرات آزادسازی قیمت حامل های انرژی با استفاده از یک مدل برنامه‏ ریزی ریاضی قیمت درون‏زا، به تحلیل آثار رفاهی سیاست هدفمندی یارانه انرژی بر وضعیت رفاه تولیدکنندگان و مصرف‏ کنندگان برنج در کشور پرداخت. نتایج نشان داد که در پی هدفمندسازی یارانه سوخت به‏ مثابه نهاده‏ای بسیار تاثیرگذار در فرآیند تولید و بازاررسانی محصول برنج، تولید اندکی کاهش و قیمت‏ها افزایش می ‏یابند؛ همچنین، تعادلی جدید در ساختار بازار این محصول شکل می‏گیرد و به ‏دلیل کاهش در رفاه مصرف کنندگان و افزایش ناچیز در رفاه تولیدکنندگان، به کاهش رفاه اجتماعی می‏ انجامد؛ و بنابراین، سیاست هدفمندی یارانه انرژی از طریق کاهش مقادیر و افزایش قیمت‏ها در بازار محصول برنج شرایط رکودی را ایجاد می کند. از این‏ رو، با توجه به نتایج سناریوسازی سیاست ‏های مکمل در مدل، توجه به سیاست هایی مانند ارتقای فناوری تولید با بهره‏ گیری از بذر های اصلاح‏ شده و پربازده و افزایش کارآیی مصرف از طریق کاهش ضایعات محصولات توصیه می شود.