پترولوژی سنگ های آتشفشانی ائوسن منطقه دستگردو- ملا احمد (شرق اصفهان)، بخش میانی نوار ماگمایی ارومیه -دختر

در منطقه دستگردو- ملا احمد (شرق اصفهان)، که قسمتی از بخش میانی نوار ماگمایی ارومیه -دختر محسوب می شود، برونزدهای خوبی از سنگ های آتشفشانی ایوسن دیده می شود. زون ارومیه -دختر در این منطقه دارای پهنای حداکثر 13 کیلومتر است که از کم پهناترین بخش های این نوار ماگمایی محسوب می شود. سنگ های ایوسن در این منطقه شامل تناوبی از گدازه ها (تراکیت، داسیت، آندزیت، بازالت آندزیتی، بازالت) و سنگ های پیروکلاستیک (لیتیک توف، توف برشی و ایگنیمبریت) است که به وسیه گرانودیوریت های با سن الیگوسن قطع شده اند. آندزیت ها بیش ترین حجم را به خود اختصاص داده و دارای رخنمون خوبی هستند. کانی های اصلی تشکیل دهنده آندزیت ها شامل کلینوپیروکسن (اوژیت)، ارتوپیروکسن (انستاتیت)، پلاژیوکلاز (آندزین تا بیتونیت)، آمفیبول (هورنبلند منیزیم دار)، بیوتیت، کوارتز، مگنتیت، ایلمنیت و اسفن است. کانی های ثانویه حاصل دگرسانی نیز شامل الیوین کلریتی شده، مالاکیت، کلریت، کلسیت، اپیدوت، اکتینولیت، آلبیت و مونت موریلونیت هستند. نتایج تجزیه های شیمیایی سنگ های آتشفشانی منطقه دستگردو- ملا احمد بیان گر طیف وسیع SiO2 (4/50 تا 5/65 درصد وزنی) و سرشت ماگمایی کالک آلکالن این سنگ ها است. مقدار عناصر نادر خاکی سبک (LREE) در این سنگ ها بیش از عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) است و Eu آنومالی منفی واضحی دارد. با توجه به شیمی این سنگ ها و افقی بودن HREEها، سنگ منشا مذاب سازنده این سنگ ها را می توان یک اسپینل لرزولیت دانست. بررسی های پتروگرافی، شیمی کانی ها و نمونه های سنگ کل نشان می دهد که این سنگ ها طی فرآیندی یک سان ایجاد شده اند و در تشکیل آن ها آلایش و اختلاط ماگمایی نیز موثر بوده است. با توجه به بررسی های صحرایی، پتروگرافی و ژیوشیمی سنگ های آتشفشانی منطقه دستگردو-ملا احمد، محیط زمین ساختی تشکیل آن ها را می توان یک قوس آتشفشانی در نظر گرفت که در اثر فرورانش نیوتتیس به زیر ایران مرکزی به وجود آمده است.