اثرات اسانس مرزنگوش، شاه اسپرم، گندواش، رازیانه و کاج بر جوجه های گوشتی: اثرات ضدباکتریایی In-Vitro و عملکرد، مورفولوژی ژئوژنوم و جمعیت میکروبی ایلئوم

اثرات ضد باکتریایی اسانس های هیدروالکلی مرزنگوش، شاه اسپرم، گندواش، رازیانه و کاج بر باکتری های اشریشیاکلی، کلبسیلا پنومونیه و سالمونلا تیفی موریوم در شرایط  in-vitroو حیوان زنده مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش اول تاثیر اسانس های هیدروالکلی بر قطر هاله عدم رشد باکتری های اشریشیاکلی، کلبسیلا پنومونیه و سالمونلا تیفی موریوم در مقایسه با آنتی بیوتیک جنتامایسین در محیط in-vitro مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمایش in-vitro، در آزمایش دوم اثر سه اسانس هیدروالکلی مرزنگوش، شاه اسپرم و گندواش بر عملکرد، مورفولوژی و بافت روده و جمعیت باکتری های دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 384 قطعه جوجه گوشتی سویه راس-308 (مخلوط مساوی از هر دو جنس) در قالب طرح کاملا تصادفی به 8 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار اختصاص داده شد. به دلیل اثرات مثبت اسانس های مرزنگوش، گندواش و  شاه اسپرم در آزمایش اول، تیمارهای آزمایش دوم عبارت بودند از: 1) جیره پایه (شاهد)، 2) جیره پایه + 200 میلی گرم در کیلوگرم آنتی بیوتیک کلی استاپ 10، 3 و 4) جیره پایه + 200 و 400 میلی گرم اسانس مرزنگوش در کیلوگرم جیره، 5 و 6) جیره پایه + 200 و 400 میلی گرم اسانس گندواش در کیلوگرم جیره و 7 و 8) جیره پایه + 200 و 400 میلی گرم اسانس شاه اسپرم در یک کیلوگرم جیره. در هفته دوم جوجه های هر تکرار به 3 گروه 4 تایی تقسیم شدند و با یک میلیلیتر محلول حاوی 109×1 cfu  باکتری های اشریشیا کلی و سالمونلا تیفی موریوم از طریق خوراکی آلوده شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد که در مقایسه با اسانس های کاج و گندواش، اسانس های رازیانه، شاه اسپرم و مرزنگوش مانع رشد باکتری های اشریشیاکلی و سالمونلا تیفی موریوم شدند و در مقایسه با آنتی بیوتیک جنتامایسین، بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به اسانس شاه اسپرم بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که افزودن اسانس ها به جیره جوجه های گوشتی موجب بهبود مقادیر خوراک مصرفی روزانه و افزایش وزن و عدم تاثیر بر ضریب تبدیل خوراک جوجه های گوشتی آلوده شده، شدند. افزودن اسانس مرزنگوش سبب افزایش درصد لنفوسیت و کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت در جوجه های آلوده شده با باکتری اشریشیا کلی شد. اسانس ها سبب افزایش جمعیت باکتری های لاکتوباسیل جوجه های سالم و کاهش جمعیت باکتری اشریشیا کلی در گروه آلوده شده با باکتری اشریشیا کلی شدند. به طور کلی، آنتی بیوتیک قابلیت جایگزینی با اسانس ها را دارد و قادر به کاهش اثرات نامساعد سالمونلوز و کلی باسیلوز در جوجه های گوشتی شد.