تحولات سیاسی و اعتراضات مردمی در عراق: ابعاد، بازیگران و چشم انداز پیش رو

ابتنای اعتراضات اخیر عراق بر محرومیت، فساد و ناکارآمدی حکومت؛ همراهی قابل توجه مرجعیت با اعتراضات مسالمت آمیز؛ و بهره گیری بازیگران خارجی از فضای سیاسی و اعتراضی از اصلی ترین ویژگی های تحولات سیاسی جدید و اعتراضات مردمی در عراق محسوب می گردد. در سطح داخلی، احزاب و گروه های عراقی سعی کرده اند که اهداف و منافع خاص خود را در تحولات اعتراضی دنبال کنند و عمدتا از دریچه اهداف و منافع گروهی و بخشی به اعتراضات بنگرند. درخصوص بازیگران خارجی باید گفت که ایران و آمریکا، دو بازیگر اصلی عراق، در تحولات چند ماه اخیر نیز نقش کانونی داشته اند. در جریان تحولات اخیر عراق، جمهوری اسلامی ایران بر لزوم توجه به مطالبات مشروع مردم تاکید کرده است؛ اما رهبران ایران با اشاره بر عواقب بحران های امنیتی و ناآرامی های متداوم، بر لزوم مدیریت بحران و توجه به امنیت به عنوان اصل اساسی در همسایه غربی خود تاکید کرده اند. آمریکا در تحولات اخیر ترجیح داده است خود را در قالب یک بازیگر منتقد و همراه با جریان اعتراضی مطرح، و از وضعیت جاری انتقاد کند؛ همچنین نقش ایران را در وضعیت و مشکلات جاری عراق بزرگ نمایی کند تا از نفوذ ایران در عراق بکاهد. در آینده میان مدت، این کشور همچنان با سطحی از اعتراض ها و نارضایتی ها روبه رو خواهد بود. در آینده بلندمدت نیز به رغم ایجاد برخی تغییرات در ساختار قدرت، چالش های عمده تا حدود زیادی تداوم خواهد داشت. حمایت از نظام سیاسی دموکراتیک عراق و ارایه حمایت های لازم برای افزایش کارآمدی آن؛ افزایش انسجام و هماهنگی جریان های شیعی؛ بازنگری و ارتقا در دیپلماسی عمومی عراق و ترمیم ذهنیت های منفی برخی از گروه های اجتماعی عراق درخصوص ایران؛ توجه به طرح های نفوذ یا سدبندی نفوذ ازسوی بازیگران رقیب و حفظ تعاملات راهبردی با عراق؛ و تاکید بر اهمیت دیدگاه ها و مطالبات مردم عراق از مهم ترین اقدامات ایران درقبال این بحران در عراق هستند.