تحلیل گفتمان انتقادی مفهوم آزادی در نظام مردم سالاری دینی از منظر آیت الله خامنه ای

این مقاله به دنبال فهم نگاه آیت الله خامنه ای به مقوله آزادی است و سوال اصلی آن عبارت است از این که آزادی در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای چه معنا و مفهومی دارد و محدودیت های آن چیست؟ نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد آزادی موردنظر ایشان در نظام مردم سالاری دینی، آزادی در چارچوب قوانین اسلامی است و این مفهوم در مقابل آزادی لیبرالی قرار دارد. ایشان در گفتمان خود به غیریت سازی با جریان لیبرالیسم که داعیه دار آزادی در ایران و جهان است می پردازد. بر این اساس آزادی لیبرالی را، آزادی در چارچوب تفکر اومانیستی قلمداد می کنند که انسان را دایر مدار عالم در نظر می گیرد و در مقابل این تفکر آزادی در مفهوم اسلامی را مفصل بندی می نماید که در آن آزادی در چارچوب جهان بینی توحیدی معنا می یابد. به طور کلی از نظر ایشان، میان آزادی از دیدگاه اسلام و غرب چهار تفاوت اساسی وجود دارد: اول آنکه: در غرب، آزادی انسان، منهای حقیقتی به نام دین و خداست، در حالی که در مکتب اسلام، آزادی ریشه ای الهی دارد. دوم آنکه: در تفکر غربی چون حقیقت و ارزش های اخلاقی نسبی است، آزادی نامحدود است. ولی در اسلام ارزش های ثابت وجود دارد و آزادی با این ارزش ها محدود می شود. سوم آنکه: در غرب، حد آزادی را منافع مادی تشکیل می دهد. اما در منطق اسلامی مرز آزادی، ارزش های معنوی است و چهارم آنکه: آزادی در تفکر غربی با تکلیف منافات دارد درحالی که در اسلام آزادی آن روی سکه تکلیف است. در این مقاله برای فهم مفهوم آزادی در اندیشه آیت الله خامنه ای از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره برده شده است.