روند گذار به دموکراسی در تحولات انقلابی مصر و تونس (2011 تاکنون)

تحولات انقلابی خاورمیانه تداوم روندی است به سمت فرایندهای مسالمت آمیز انتقال قدرت و برگزاری انتخابات که توسط مردم، احزاب و نخبگان این کشورها صورت گرفته است. در این میان تحولات مصر و تونس به عنوان دو مدل مطالعاتی در زمینه بررسی تحولات سیاسی و گذار به سمت دموکراسی مورد مطالعه پژوهش حاضر است. سوال اصلی این است که چرا تحولات انقلابی تونس به استقرار دموکراسی منتهی شد و تحولات انقلابی مصر در گذار به دموکراسی ناکام ماند؟ در پاسخ باید گفت که انقلاب در این دو کشور به دلیل برخورداری از مختصات و ویژگی های سیاسی و فرهنگی حاکم بر هر کدام، مسیر متفاوتی را بعد از انقلاب و فروپاشی رژیم های اقتدارگرا طی کردهاند. در مصر به دلیل قدرت گیری حزب اخوان المسلمین و افراط دولت مرسی و دخالت ارتش در سیاست، به سمت ابقاء حکومت اقتدارگرا و سلطانی رفت و فرایند دموکراتیزاسیون در مراحل ابتدایی عقیم ماند، اما در تونس به دلیل برخورداری از فرهنگ تساهل و مدارا و پیروزی اولیه حزب النهضه در انتخابات پارلمانی و انتخاب رییس جمهور از این حزب و میانهروی های این حزب، فضای سیاسی و اجتماعی کشور دورهای نسبتا آرام را پشت سرگذارد. در این دوره فضای سیاسی تونس گذار آرام به سمت دموکراسی را تجربه نمود، در ادامه نیز با قدرت گیری حزب النهضه، برای حفظ آرامش جامعه به طور مسالمتآمیز قدرت را واگذار نمود و شرایط را برای حرکت به سمت یک حکومت شبه دموکراتیک مهیا نمود.