تبیین نابرابری جغرافیایی فرصت ‏های دسترسی به آموزش عالی و ارائه مدل به ‏منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی (مطالعه موردی: شهرستان‏ های استان آذربایجان غربی)

پژوهش حاضر با هدف تبیین نابرابری جغرافیایی فرصت‏های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان‏های استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. تحقیق حاضر توصیفی‏-تحلیلی و جامعه آماری شهرستان‏های استان آذربایجان غربی است. نمونه‏ گیری به‏ صورت سرشماری بوده است. شیوه جمع ‏آوری آمار و اطلاعات به ‏صورت اسنادی و پیمایشی است. در تجزیه و تحلیل داده‏ ها از مدل‏های تاپسیس، ضریب پراکندگی، تحلیل رگرسیون، تحلیل مسیر،و شبکه‏ های عصبی استفاده شده است. نتایج رتبه‏ بندی مناطق با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان می‏دهد که بین شهرستان ‏های استان نابرابری فرصت دسترسی به آموزش عالی وجود دارد و شهرستان ارومیه برخوردارترین و شهرستان چالدران محروم ‏ترین شهرستان استان آذربایجان غربی‏اند. مدل ضریب پراکندگی برای اندازه ‏گیری نابرابری نشان داد که بیشترین میزان نابرابری 75/0 در شاخص آموزشی و کمترین میزان نابرابری 46/0 در شاخص زمینه فردی و خانوادگی بوده است. براساس نتایج تحلیل مسیر شاخص آموزشی دارای بیشترین و شاخص توسعه ‏یافتگی جغرافیایی دارای کمترین تاثیرات مستقیم بر نابرابری فرصت‏های دسترسی به آموزش عالی هستند. نتایج پیش‏بینی با استفاده از شبکه عصبی نیز نشان می‏دهد شاخص‏ های آموزشی و شاخص‏های توسعه ‏یافتگی جغرافیایی به‏ ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در پیش‏گویی نابرابری فرصت‏ های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان‏های استان آذربایجان غربی داشته ‏اند.نتایج مبین نیاز مناطق کمتر برخوردار از دسترسی به آموزش عالی به برنامه‏ ریزی و توجه ویژه سیاست‏گذاران این حوزه به این نابرابری‏ ها و عوامل موثر است.