بررسی وجوه اشتراک جبرعرفانی و جبر اشعری در کلیات سعدی

یکی از مسایل بسیار مهمی که از دیرباز ذهن آدمیان را به خود مشغول کرده و به تامل فراخوانده، مساله جبر و اختیار است. سعدی سال ها در نظامیه بغداد به درس و بحث مشغول بوده، در نظامیه ادرار و مستمری می گرفته، گرایش های عمیق عرفانی داشته و تحت تاثیر اندیشه های طریقت سهروردیه بوده است. همین امر باعث شده که در اعتقادات سعدی، نسبت به جبر تغییراتی ایجاد شود و زاویه دید او به جبر عرفانی گرایش پیدا کند تا جبر کلامی. سوال این پژوهش عبارت است از این که آیا بین وجوه بارز جبر برخاسته از عرفان سعدی و همچنین جبری که برخاسته از مشرب کلامی اشعری سعدی است وجوه اشتراکی وجود دارد؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده که از یافته ها و نتایج به دست آمده به طور عمده می توان به بسامد بالای اشتراکات در موضوع جبر عرفانی و جبر اشعریانه در کلیات سعدی اشاره کرد.