ارزیابی برخی شاخص های کمی و کیفی ارقام محلی برنج (Oryza sativa L.) در نظام های کاشت شالیزاری در شمال ایران

این آزمایش با هدف ارزیابی نظام های کاشت ارقام محلی برنج در مزرعه های پژوهشی واقع در شهرستان های نکا، ساری و بابل طی سال های 1396 و 1397 اجرا شد. آنالیز داده ها بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو عامل انجام شد که در آن نظام های کاشت پرنهاده، رایج منطقه، در حال گذار به ارگانیک، ارگانیک و کم نهاده به عنوان عامل اول و ارقام سنگ طارم، طارم محلی و طارم هاشمی برنج به عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد بیشترین میانگین تعداد خوشه برنج در متر مربع در هر دو سال متعلق به نظام کاشت پرنهاده بود. بالاترین شاخص خوابیدگی میانگره چهارم در تیمار نظام کاشت پرنهاده و رایج برای رقم سنگ طارم حاصل گردید. بیشترین عملکرد شلتوک در هر دو سال در نظام های کاشت پرنهاده و رایج تولید شد. حداکثر میزان جذب فسفر دانه، شاخص برداشت نیتروژن، شاخص برداشت پتاسیم و قوام ژل در نظام های کاشت پرنهاده و رایج بدست آمد. بیشترین کارایی تبدیل دانه در سال اول متعلق به نظام کاشت رایج (72/83درصد) و در سال دوم متعلق به نظام کاشت در حال گذار به ارگانیک (75 درصد) بود. مقدار دمای ژلاتینه شدن دانه های برنج در هر دو سال در نظام کاشت رایج حداکثر و در نظام های کاشت کم نهاده و ارگانیک حداقل بود. با توجه به یافته ها، می توان بیان کرد نظام های کاشت پرنهاده و رایج منجر به افزایش عملکرد کمی و نظام های کاشت در حال گذار و ارگانیک منجر به افزایش جذب عناصر و بهبود صفات مرتبط با پخت دانه ارقام برنج شدند که رقم سنگ طارم نسبت به دو رقم دیگر برتر بود.