پراکنش درختان کهن سال و ویژگی های بوم شناختی رویشگاه های آن ها در استان مازندران

این پژوهش با هدف شناسایی درختان کهن سال و ویژگی های رویشگاه آن ها در استان مازندران انجام شد. با گردآوری اطلاعات، استفاده از منابع محلی و عزیمت به نواحی مختلف استان، بیشتر از 182 اصله درخت کهن سال مکان یابی شد. از 33 گونه شناسایی شده، بیشترین فراوانی (30 پایه) متعلق به بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) بود. آزاد (Zelkova carpinifolia (Pall.) Dipp.) با 29 پایه و چنار (Platanus orientalis L.) با 21 پایه در رتبه های بعدی قرار داشتند. کمترین تعداد نیز در گلابی وحشی (Pyrus Boissieriana Buhse)، انجیلی (Parrotia persica (DC.) C. A. Mey.)، لرگ (Pterocarya fraxinifolia (Lam.) Spach)، زیتون (Olea europaea L.) و شب خسب (Albizzia Julibrissin Durazz.) مشاهده شد. از دستاوردهای مهم این پژوهش، شناسایی و ثبت قطورترین و بلندترین درخت بلندمازو ایران با 4/60 متر ارتفاع بود. اماکن مذهبی و مناطق جنگلی بیشترین درختان کهن سال را داشتند. درختان کهن سال شناسایی شده از ساحل تا دامنه ارتفاعی 3000 متر از سطح دریا و به طور عمده در شرایط مسطح پراکنش داشتند. همچنین، در دامنه ارتفاعی کمتر از 400 متر از سطح دریا، فراوانی این درختان بیشتر بود. درختان کهن سال با میانگین قطر بیشتر در ارتفاع 400 تا 1600 متر از سطح دریا حضور داشتند. در شیب های کمتر از 60 درصد، تاج درختان کهن سال گسترده تر بود. بلندمازو و چنار به عنوان گونه های با بیشترین دامنه گسترش بوم شناختی از سواحل تا ارتفاعات کوهستانی در ناحیه هیرکانی شناخته شدند. کهن سال ترین درختان، چنار کجور (سن 850 تا 900 سال)، سرخدار گزو سوادکوه (390 تا 440 سال)، ارس گریوده بابل (850 تا 950 سال)، بلندمازو بندپی (550 تا 600 سال) و پلت تنکابن (650 تا 700 سال) بودند. از مهم ترین رویشگاه های کهن سال می توان به سوردار لاویچ، جواهرده رامسر، حسن آباد چالوس، کردمیر چهاردانگه ساری و پارک جنگلی نور اشاره کرد که به حفاظت جدی نیاز دارند.