بررسی و نقد تطبیقی گزارش های عاشورایی منابع زیدیه

ظرف زمان و مکان و نیز مخاطب برخی سخنان و خطبه های سیدالشهدا(ع) در برخی گزارش های عاشورایی تغییر یافته است. منابع معتبر زیدی نیز از این تغییرات مصون نمانده اند. چنین اخباری در منابع زیدی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: نخست اخباری که منابع زیدی در نقل این گزارش ها منفرد نیستند و می توان آنها را در منابع امامیه و اهل سنت نیز مطالعه کرد، همچون نامه امام(ع) به بنی هاشم، خطبه آن حضرت در منزل ذوحسم و گفت وگوی ایشان با طرماح بن عدی. دسته دوم اخباری اند که اصلشان تنها در منابع زیدی قابل رصد است و اگر در منابع امامیه دیده می شود، از منابع زیدی به آثار شیعی راه یافته است، همچون خطبه خط الموت. تحقیق حاضر با شیوه توصیفی تحلیلی ضمن مقایسه گزارش های عاشورایی یادشده از هر دو دسته در منابع معتبر زیدیه، امامیه و اهل سنت، از تغییر مخاطب یا ظرف زمان و مکان در این اخبار پرده برداشته، نشان می دهد که بی توجهی به این جابه جایی ها می تواند زمینه ساز برداشت و تحلیل نادرست از گزارش ها شود.