تاثیر منابع غذایی آلی، شیمیایی و تلفیقی به همراه کاربرد زئولیت بر برخی از صفات کمی و کیفی دو رقم سویا

امروزه کشاورزی متداول سبب بروز مشکلات متعددی از قبیل آلوده شدن آب های زیرزمینی، فرسایش خاک و کاهش کیفیت مواد غذایی شده است، از این رو استفاده از روش های مدیریتی جایگزین از قبیل کودهای آلی و مدیریت تغذیه تلفیقی به منظور تولید پایدار گیاهان امری اجتناب ناپذیر است. استفاده از کودهای آلی (مانند کودهای حیوانی) و زیولیت با یهبود فراهمی مواد غذایی و خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک موجب افزایش عملکرد محصول می شود. با توجه به اهمیت گیاه سویا (Glycine max L.) این مطالعه با هدف تاثیر منابع تغذیه ای آلی، شیمیایی و تلفیقی همراه با کاربرد زیولیت بر صفات کمی و کیفی دو رقم سویا انجام شد.

به منظور بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و زیستی و کاربرد زیولیت بر برخی صفات کمی و کیفی دو رقم سویا آزمایشی در سال های زراعی 1394 و 1395 در مزرعه ای واقع در الشتر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ترکیب فاکتوریلی از دو رقم (M7 و M9)، پنج منبع کودی (100 درصد آلی (F1)، 100 درصد شیمیایی F2 ،50 درصد آلی + 50 درصد شیمیایی (F3) ،25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی (F4) ، 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیایی F5 و چهار مقدار زیولیت (صفر (Z1)،4 (Z2)، 8 Z3) و 12Z4تن در هکتار) به صورت تصادفی به کرت های آزمایشی اختصاص داده شدند. در سال اول و دوم به عنوان 100 درصد کود آلی به ترتیب 6/22 و 7/26 تن در هکتار کود گوسفندی و به عنوان 100 درصد کود شیمیایی نیز به ترتیب 241 و 247 کیلوگرم در هکتار کود اوره به زمین داده شد.

بیشترین عملکرد دانه رقم M7 در سال اول (2896 کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم (2971 کیلوگرم در هکتار) تحت سیستم تغذیه تلفیقی 75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی همراه با مقادیر بالای زیولیت (12 تن در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در هر دو رقم M7 و M9، در سیستم تغذیه ای شیمیایی بدون مصرف زیولیت حاصل شد. بیشترین عملکرد روغن رقمM7 در ترکیب تیماری 25درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و برای رقم M9 تیمار تلفیقی 50 درصد شیمیایی+ 50 درصد آلی که به ترتیب 6 و 12 تن زیولیت در هکتار دریافت کرده بودند به دست آمد، در حالی که کمترین مقدارها در رقم M7و M9به ترتیب از بکارگیری تیمار100 درصد شیمیایی و تیمار 50 درصد شیمیایی+50 درصد شیمیایی بدون کاربرد زیولیت حاصل شد.افزایش مقدار زیولیت از صفر تا 12 تن در هکتار در منابع تغذیه ای 100 درصد شیمیایی، 25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیایی موجب افزایش 55، 73 و 66 درصدی عملکرد دانه رقم M7 شد. بعلاوه، زیولیت موجب افزایش هم زمان عملکرد روغن و پروتئین در هر دو رقم سویا شد.

مدیریت تغذیه ای تلفیقی (75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی) به همراه بیشتربن زیولیت کاربردی (12 تن در هکتار) را با توجه به کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش عملکرد کمی و کیفی در هر دو رقم، می توان به عنوان یک روش مدیریت تغذیه-ای مناسب به منظور تولید گیاه سویا در این منطقه معرفی نمود. همجنین رقم  M7 را با توجه به عملکرد بالاتر و خصوصیات کیفی مطلوب تر نسبت به رقم M9، می توان آن را به عنوان رقم مناسب در این منطقه معرفی کرد.