رابطه تغییرات ارتفاع از سطح دریا و پهنای حلقه های رویشی جنس ارس در شمال استان کرمان

هدف این مطالعه بررسی نقش ارتفاع از سطح دریا بر پهنای حلقه های رویشی درختان ارس است. جنس ارس (Juniperus) یکی از گونه های اصلی بوم سامانه های طبیعی جنگل های کوهستانی ایران به شمار می رود. گسترش کوهستان های مرتفع در استان کرمان سبب شکل گیری رویشگاه های ارس شده است که می توانند برای مطالعات گاه شناسی مناسب باشند. با این وجود بیشتر مطالعات گاه شناسی درختی در ایران مربوط به رویشگاه های زاگرس، البرز و جنگل های شمال کشور بوده و در استان کرمان پژوهشی انجام نگرفته است. پژوهش حاضر در ارتفاعات شمالی استان کرمان، بین سه شهرستان راور، زرند و کوهبنان انجام گرفت. در این پژوهش تعداد 128 نمونه از 64 پایه درخت ارس در چهار رویشگاه ارس منطقه با استفاده از مته رویش سنج برداشت شد. این چهار رویشگاه به نام های کوه گاو، بیدشیخ، رودکر و گلوبند شناخته می شوند. اختلاف ارتفاع از سطح دریای محل نمونه برداری درختان در این چهار رویشگاه به ترتیب 349، 401، 478 و 215 متر است. پس از آماده سازی نمونه ها و بالا بردن وضوح بصری آن ها، تعداد و پهنای حلقه ها به وسیله میزکار LINTAB و نرم افزار TSAPWin با دقت 01/0 میلی متر شمارش و اندازه گیری شد. تطابق زمانی بین دو منحنی رویشی هر درخت با نرم افزار TSAP انجام گرفت و نتایج آماره های GLK، CDI، GSL، CC و T-v مربوط به ارزیابی تطابق، کیفیت مطلوب تطابق زمانی منحنی های رویشی به دست آمده را برای بیشتر درختان نشان داد. ارتباط بین تغییرات ارتفاعی و متوسط پهنای حلقه ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای سه رویشگاه و کل درختان سنجیده شد. نتایج ضرایب پیرسون (رویشگاه کوه گاو 67/0-، بیدشیخ 75/0-، رودکر 59/0-، کل درختان 45/0-) و اسپیرمن (رویشگاه کوه گاو 70/0-، بیدشیخ 79/0-، رودکر 33/0-، کل درختان 30/0-)، نشان داد که بین متغیرهای ارتفاع و متوسط پهنای حلقه های رویشی در دو رویشگاه اول همبستگی منفی بالا و در رویشگاه سوم و همچنین کل درختان همبستگی منفی متوسط وجود دارد.