تحلیل تغییرات زمانی رویدادهای گرد و غبار و تعیین سهم عوامل اقلیمی موثر بر آن در مناطق خشک بر اساس تحلیل رگرسیون ریج (مطالعه موردی: شهر یزد)

هدف از مطالعه حاضر تحلیل تغییرات زمانی پدیده گرد و غبار و بررسی میزان ارتباط آن با عناصر اقلیمی در شهرستان یزد است که در نزدیکی یکی از کانون های بحرانی تولید گرد و غبار در مرکز ایران واقع شده است. بدین منظور، ابتدا شاخص توفان گرد و غبار محاسبه شد. پس از استانداردسازی داده های بارندگی، دما، حداکثر سرعت وزش بادها، سرعت متوسط وزش بادها، رطوبت نسبی و شاخص توفان گرد و غبار، اثر هم خطی بین متغیرها با استفاده از فاکتور تورم واریانس محاسبه شد. سپس مدل های رگرسیونی متعددی بر اساس پارامتر بهینه ریج تهیه شدند. عملکرد مدل ها بر اساس ضریب تبیین، مقدار F و خطای جذر میانگین مربعات مورد ارزیابی قرار گرفت. درنهایت با استفاده از دقیق ترین مدل، نقش پارامترهای اقلیمی بر تغییر رخدادهای گرد و غبار تعیین شد. نتایج نشان داد که فراوانی وقوع رخدادهای گرد و غبار در فصل بهار بیشتر از بقیه ایام سال بوده است. بر اساس مدل بهینه (مدل شماره 12) مشخص شد که مهم ترین عامل موثر بر تغییر شاخص توفان گرد و غبار در فصل های مختلف، سرعت متوسط وزش بادهای سطحی بوده است. همچنین نشان داده شد که به ترتیب 39، 25، 46 و 31 درصد تغییرات شاخص توفان گرد و غبار در فصل های زمستان، بهار، تابستان و پاییز به دلیل اثر متقابل پنج پارامتر اقلیمی مورد بررسی در تحقیق حاضر بوده است.