ارزیابی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر لندست طی بازه زمانی 1991 تا 2016 (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بهشت آباد، استان چهارمحال و بختیاری)

به منظور برنامه ریزی و مدیریت سرزمین لازم است عوامل تاثیرگذار بر تغییرات آن را شناسایی و ارزشیابی کرد. تغییرات کاربری زمین یکی از عوامل اصلی تاثیرگذار بر فرایندهای آب و هوایی محلی، منطقه ای و جهانی است که به صورت تغییر در نوع استفاده از زمین تعریف می شود و یکی از عوامل مهم در تغییر جریان هیدرولوژیک، فرسایش حوضه و انهدام تنوع زیستی است. حوضه آبخیز بهشت آباد به عنوان یکی از زیرحوضه های سامانه کارون بزرگ، حدود 70 درصد از جمعیت استان چهارمحال و بختیاری را دربرمی گیرد. به همین دلیل با توجه به اهمیت بالای این حوضه در تامین آب حوضه های دیگر و نیز اهمیت شناخت کاربری های موجود در منطقه در طول چند دهه گذشته، هدف اصلی از این مطالعه، ارزیابی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی در حوضه آبخیز بهشت آباد استان چهارمحال و بختیاری با مساحتی حدود 384787 هکتار با استفاده از علم سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی طی یک دوره 25 ساله است. در این تحقیق، ابتدا با تجزیه و تحلیل و پردازش تصاویر ماهواره ای لندست 5 سنجنده TM مربوط به سال های 1991، 2008 و لندست 8 سنجنده OLI سال 2016 و درنظر گرفتن 5 طبقه کاربری شامل اراضی مرتعی، مناطق ساختمانی- شهری، اراضی کشاورزی، اراضی باغی و اراضی بایر، اقدام به تهیه نقشه های کاربری اراضی برای سه مقطع زمانی به روش چشمی و هیبریدی با دقت قابل قبول شد. دقت کلی برای هر یک از نقشه های کاربری به دست آمده برای سال های 1991، 2008 و 2016 به ترتیب برابر 17/92، 29/94 و 41/93 درصد به دست آمد که دلالت بر مقبولیت دقت نقشه های تهیه شده داشت. سپس روند تغییرات کاربری اراضی و سهم هریک از طبقه های کاربری و درصد تغییرات هر یک از کاربری ها طی دو دوره مطالعاتی مشخص شد. نتایج این تحقیق نشان دهنده تغییراتی در سطح حوضه مورد مطالعه است. مساحت اراضی مرتعی در طی دو دوره روند کاهشی، مناطق ساختمانی- شهری روند افزایشی، اراضی کشاورزی در طی دوره اول روند کاهشی و در طی دوره دوم روند افزایشی، اراضی باغی در طی دو دوره روند افزایشی، اراضی بایر در دوره اول روند افزایشی و در دوره دوم روند کاهشی داشته است. در مجموع باید عنوان کرد که در منطقه بهشت آباد شاهد افزایش جایگزینی مراتع با مناطق ساختمانی- شهری، کشاورزی دیم، باغات و اراضی بایر و بروز تخریب پوشش مرتعی در منطقه هستیم.