ترجمه گزاره‌های فراگفتمانی در گفتمان سیاسی تد: بررسی کم ‌تخصیصی معنایی میان زبان انگلیسی و فارسی در پیکره موازی

گزاره های فراگفتمانی از عناصر مهم فراگفتمانی اند که برای برقراری ارتباط میان بخش های مختلف گفتمان و همچنین کمک به مخاطبان (خواننده و شنونده) در درک روابط کاربردشناختی به کار می روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی این عناصر فراگفتمانی و ارایه پژوهشی پیکره محور و مقایسه ای بر روی برخی از مهم ترین گزاره های فراگفتمانی موجود در زبان انگلیسی و فارسی انجام شد. بدین منظور، تعداد ده سخنرانی تد با محوریت ژانر سیاسی به زبان انگلیسی به صورت تصادفی انتخاب و به همراه ترجمه فارسی آن در نرم افزار پیکره ساز اسکچ انجین بارگذاری شد. برای بررسی و دسته بندی گزاره های فراگفتمانی، چهارچوب هایلند (2005) انتخاب شد. در این چهارچوب عناصر فراگفتمانی به دو دسته اصلی تبادل و تعامل، تقسیم می شوند که گزاره ها در دسته نخست قرار می گیرند. از بررسی های مقابله ای میان این عناصر و ترجمه فارسی آن ها، این موضوع دریافت شد که به طور کلی فرایند ترجمه این عناصر را می توان در قالب دو راهبرد کلی (ترجمه تحت اللفظی و کم تخصیصی) توصیف نمود که فرایند کم تخصیصی خود متشکل از سه نوع دیگر (حذف، توسیع و تحدید) است. از دیگر یافته های این پژوهش می توان به درک وجود رابطه ای معنادار میان نوع گزاره ها و نوع خاص راهبرد به کاررفته اشاره کرد. با استفاده از عملیات آماری و کمی حاصل از بررسی داده های موجود مشخص شد گزاره های قوی غالبا به صورت تحت اللفظی ترجمه می گردند، در حالی که گزاره های ضعیف نظیر and گاهی اوقات به صورت تحت اللفظی و گاهی تحت عنوان فرایندهای کم تخصیصی ترجمه می شوند. یافته های این تحقیق می تواند در پژوهش های آتی در زمینه مطالعات ترجمه پیکره محور و زبان شناسی مقابله ای استفاده شود.