پژوهشی در خاستگاه های تصویری نقاشی های سقاتالار (با تکیه بر چاپ سنگی)

مسئله این پژوهش، کیفیت تاثیر عواملی چون پرده های درویشی، نقاشی پشت شیشه، نقاشی قهوه خانه ای، دیوارنگاری مذهبی بقاع متبرک و نسخه های چاپ سنگی بر پیدایش نقاشی های سقاتالار در مازندران در دوره قاجار است که با اشاره هایی گذرا خاستگاه و ریشه این نقوش معرفی شده اند. نظریه های پیتر چلکوفسکی در باب نقاشی های روایی در ایران در این مسیر راهگشا خواهد بود. در بستر سقاتالار، با بازنمایی مضامینی نامتجانس در دو گروه عمده مذهبی و غیرمذهبی مواجه هستیم؛ از آنجا که در بدایت امر، خاطره ای از ترکیبی مشابه در این خاستگاه-های احتمالی در ذهن نداریم، این امتزاج بسیار غریب و منحصر به فرد می نماید که ضرورت بررسی جامع تر در این انواع هنری، پیشینه آنها، نخستین نمونه ها، مضامین و ارتباط آنها با سقاتالارها را برجسته می سازد. فرضیه پژوهش، احتمال بازنمایی عینی تصاویر نسخه های چاپ-سنگی در سقاتالارهاست. نگارنده با رویکردی تاریخی، هفده سقاتالار تاریخ دار را در کنار خاستگاه های مزبور، از منظر تاریخ، عاملان و مضامین بررسی می کند. نتیجه مشخص پژوهش، بیانگر شباهت بسیاری از تصاویر چاپ سنگی و حضور اغلب مضامین سقاتالار در این نسخه هاست که غیاب عنصر رنگ، تنها وجه ممیزه این دو نوع است. هم چنین، داده های تاریخی دال بر ارتباط عاملان این بناها با پایتخت و دربار قاجار، در صحت برخی پیش فرض ها تردید ایجاد می کند.