تحلیل احتمالاتی ویژگی های زمانی نمو گندم دیم در استان گلستان با استفاده از متغیرهای اقلیمی

بارش و دما دو عامل اساسی کنترل کننده تاریخ کشت و نمو گندم می باشند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف برآورد هشت متغیر اکوفنولوژیکی شامل تاریخ کشت، تاریخ سبز شدن، تاریخ گل دهی، تاریخ رسیدگی و طول هر یک از مراحل رشد گندم دیم در استان گلستان در پنج سطح احتمال وقوع 25، 50، 75، 85 و 95 درصد انجام شد. برای این منظور ابتدا این متغیرها با استفاده از داده های روزانه بارش و دمای کمینه و بیشینه 33 ایستگاه هواشناسی برای یک دوره آماری 26 ساله (1395-1370) تعیین شد. سپس مقادیر متغیرهای اکوفنولوژیکی در سطوح احتمال مختلف با تحلیل فراوانی برآورد گردید. به منظور صحت سنجی برآورد متغیرهای اکوفنولوژیکی از یافته های پژوهش های مختلف که در مقیاس مزرعه در استان گلستان انجام شده بود، استفاده گردید که نتایج نشان از دقت قابل قبول برآوردها و نقشه های پهنه بندی داشت. نتایج نشان داد سطح احتمال وقوع بر همه متغیرهای مورد بررسی تاثیر معنی دار داشت به گونه ای که با افزایش سطح احتمال وقوع، تعویق معنی دار تاریخ های کشت، سبز شدن، گل دهی و رسیدگی، افزایش معنی دار طول دوره کشت تا سبز شدن و کاهش معنی دار طول مرحله های سبز شدن تا گل دهی، گل دهی تا رسیدگی و کشت تا رسیدگی مشاهده گردید. تاریخ کشت مناسب گندم دیم در 90 درصد وسعت استان گلستان برای سطوح احتمال وقوع 25، 50 و 75 درصد قبل از 20 آذر و در 78 و 90 درصد وسعت استان برای سطوح احتمال وقوع به ترتیب 85 و 95 درصد 30-11 آذر و 20-1 دی بود. تاریخ سبز شدن گندم دیم در بیش از 90 درصد وسعت استان گلستان برای سطوح احتمال وقوع 25 تا 95 درصد به ترتیب تا 30 آذر، تا 15 دی ، 30-1 دی، 16 دی تا 15 بهمن و 30-1 بهمن به دست آمد. نتایج نشان داد که در بیش از 90 درصد وسعت استان تاریخ رسیدگی گندم دیم با احتمال 25 درصد در نیمه اول خرداد، با احتمال 50 درصد در ماه خرداد، با احتمال 75 درصد در نیمه دوم خرداد و با احتمال 85  و 95 درصد در نیمه دوم خرداد تا نیمه اول تیر اتفاق می افتد.