فعالیت تجارت خانه های آلمانی در مشهد (1344-1322ق)

روح اقتصادی آلمان در ایران تا سال های پایانی دوره قاجار (1345-1322ق) توسط تجارت خانه ها نمایانگر بود. آلمانی ها با تاسیس تجارت خانه در بیشتر شهرهای ایران به ویژه مشهد، به دنبال یافتن بازاری جهت فروش کالاهای تولیدی کارخانه های آلمان بودند. مشهد به عنوان کرسی نشین ایالت خراسان در دوره قاجار از اهمیت به سزای اقتصادی و تجاری برخوردار بود؛ تا آنجا که می توان آن را به عنوان بارانداز بزرگی در شمال شرق ایران برای واردات و صادرات کالا به شمار آورد. با در نظر گرفتن ظرفیت ممتاز تجاری مشهد، برخی از تجار آلمانی به تاسیس تجارت خانه ها و شرکت های تجاری در این شهر اقدام کردند. هدف از پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، پاسخ به این پرسش است که کدام تجارت خانه های آلمانی به عرصه تجارت مشهد از 1322ق تا 1345ق وارد گردیده و به تجارت کدام کالاها در مشهد پرداختند؟ باوجود کمبود منابع در این زمینه و مبتنی بر نگاهی جزیی نگر، یافته ها حاکی از آن است که مهم ترین تجارت خانه های آلمانی فعال در مشهد از 1322ق تا 1345ق تجارت خانه وانگهوس، لوی زالم، شرکت پتاگ، ای.گ. فاربن و هوفمان بودند که با بررسی موقعیت بازار مشهد، کالاهای خرازی، تزیینی و لوکس به مشهد وارد نموده و مواد خام را برای کارخانه ها و صنایع آلمان به این کشور صادر می کردند.