تاثیر منابع مختلف سیلیسیم و نانو سیلیسیم بر برخی پاسخ های مورفو فیزیولوژیکی گیاه استویا (rebaudiana Bertoni Stevia)

یکی از راهکارهای بهبود امنیت غذایی جمعیت رو به افزایش جهان، افزایش مقدار تولید در واحد سطح است. برخی عناصر غذایی نظیر سیلیسیم ضمن بهبود کارایی جذب سایر عناصر، کیفیت تولید را نیز افزایش می‎دهند. در این پژوهش، تاثیر منابع مختلف سیلیسیم شامل سیلیکات پتاسیم در دو سطح 400 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم، سیلیکات کلسیم در دو سطح 400 و  200 میلی گرم بر کیلوگرم، هیومیستار سیلیسیم در دو سطح 400 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم، نانو سیلیسیم در دو سطح 100 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم و تیمار شاهد بر پاسخ های مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی استویا بررسی شد. پس از سه ماه دوره کاشت و داشت، گیاهان برداشت و ویژگی های وزن تر و خشک ساقه و وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع و  قطر ساقه، حجم ریشه و سطح برگ به عنوان شاخص های مورفوفیزیولوژیکی گیاه، کلروفیل برگ و همچنین غلظت عناصر سیلیسیم، فسفر، پتاسیم در ساقه گیاه، و همچنین گلیکوزیدهای موجود در برگ استویا، شامل استویوزاید، ریبودیوزاید A و B اندازه گیری شد. نتایج حاکی از اثر معنی دار کاربرد سیلیسیم بر وزن تر و خشک ساقه و ریشه، ارتفاع ساقه، حجم ریشه، قطر ساقه، سطح برگ و شاخص کلروفیل برگ بود. کاربرد تیمارهای 200 سیلیکات کلسیم و 100 نانو سیلیسیم و 200 هیومیستار سیلیسیم بیش ترین وزن تر ساقه را نسبت به شاهد حاصل کرد و تیمار 100 میلی گرم بر کیلوگرم نانو سیلیسیم به ترتیب سبب افزایش 55، 64 و 35 درصدی عناصر ذکرشده در مقایسه با تیمار شاهد شد. تیمار 400 میلی گرم بر کیلوگرم هیومیستار سیلیسیم بیش ترین درصد استویوزاید (23/5)، ریبودیوزاید A با (67/0) را نشان دادند. با توجه به اثربخشی کاربرد عنصر سیلیسیم بر پاسخ های مورفوفیزیولوژی، تغذیه ای و بهبود کیفیت قندهای استویوزاید و ریبودیوزاید، توصیه می شود در کنار مصرف بهینه عناصر غذایی به نقش این عنصر ارزشمند به ویژه به عنوان یک عنصر ضد تنش، توجه بیشتری معطوف گردد.