بررسی طرح های توسعه شهری از منظر رویکردهای دموکراتیک

امروزه دموکراسی به عنوان الگویی که دارای جاذبه و مشروعیت جهانی است به یک ایدیولوژی پاسخگو در مقیاس جهانی بدل شده است. بر همین اساس نظریه های شهرسازی نیز در جهت تطبیق و دستیابی به مشروعیت زمینه ای و محتوایی، در بنیان های دانشی خود تحولاتی همسو با نظریه نظریه های دمکراسی یافته اند. با این وجود سطوح نظری برنامه ریزی در ایران نتوانسته همسویی فکری و زمانی متناسب با تحولات پارادیمیک دمکراسی داشته باشد. پژوهش حاضر تلاش کرده از طریق شیوه تحلیلی توصیفی و روش فرا تحلیل و تحولات پاردایمی به بررسی و میزان همگرایی نظام برنامه ریزی شهری ایران با نظریه هایدموکراسی بپردازد. در همین راستا با بهره گیری از ویژگی های ذاتی نظریه هایدمکراتیک و بویژه نظریه اخیر دموکراسی شورایی لایه های مختلف نظام برنامه ریزی ایران و به عنوان نمونه طرح توسعه ی شهری مهاباد تحلیل شده است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل سه گروه هدف نخست 50 نفر از ذی نفعان و کارشناسان مرتبط با طرح های توسعه ی شهری شناسایی و فرایند مصاحبه و پرسش انجام گرفته است. گروه دوم شامل 25 نفر از مدیران شهری و گروه سوم 140 نفر از شهروندان به طور تصادفی انتخاب و مورد آزمون قرار گرفته شده اند. داده های بدست آمده از پرسشنامه و مصاحبه در این پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شده است. یافته های پژوهش در سه سطح 1)ارتباط برنامه ریزی و دموکراسی در ایران، 2) مقایسه ویژگی های نظریه پشتیبان طرح های توسعه شهری در انطباق با رویه های دمکراتیک، 3) ارزیابی مراحل تهیه سند طرح های توسعه شهری، نشان می دهد که نه تنها از منظر نظریه ای انطباق فکری و همزمانی پارادایمی بین نظریه هایدموکراسی و رویه های برنامه ریزی در ایران وجود نداشته بلکه در مراحل سه گانه فرایند، درونداد، برونداد طرح های توسعه شهری نیز هم افزایی چشمگیری با هنجارهای دمکراتیک نمود عینی پیدا نکرده است.