نگاهی به پدیده پایان نامه نویسی در ایران: سیاستگذاری ها و زمینه های امکان

پدیده پایان نامه نویسی برخاسته از شرایط متعدد، رویه های همفزا و هم آیندی هایی از سیاستگذاری ها، قانونگذاری ها و رویه های عمل در نهاد دانشگاهی است. در این مطالعه ابتدا روند رشد دانشگاه ها و موسسات دانشگاهی در دو دهه اخیر و سپس، دگردیسی در سیاست ارتقای استادان بررسی و درباره سیاست ورود توده وار دانشجویان بحث شد. در کنار افزایش تعداد دانشجویان، قواعد دفاع از پایان نامه ها و رساله های تحصیلات تکمیلی و قوانین جدید ارتقا برای اعضای هییت علمی عاملی برای اهمیت دادن به جایگاه مقاله در دانشگاه های ایران شد .همه این عوامل را باید در کنار توسعه تعداد مجلات علمی پژوهشی دید که درنتیجه آن، سیاست مقاله مستقل به سمت هم نویسی مقالات مستخرج از پایان نامه ها و رساله ها تغییر شکل یافته است. در این مقاله نشان خواهیم داد که در طول دو دهه گذشته، مقالات منتشر شده در مجلات اغلب از پایان نامه ها و رساله های دانشجوپی مستخرج شده است. بنابراین، سیاست کسب ارتقا برای استادان، تقویت رزومه از طریق راهنمایی و مشاوره پایان نامه های بیشتر، امکان دانشجویان برای دفاع از پایان نامه و رساله یا ادامه تحصیل از طریق چاپ مقاله مستخرج از پایان نامه و رساله ها، موجب این تحول شده است که پایان نامه رساله و مقالات مستخرج از آن، هم ارزش مالی و حقوقی برای ارتقا و هم ارزش منزلتی داشته باشند. درنتیجه چنین موقعیتی، پایان نامه و رساله و محصولات جانبی آنها به عنوان کالای ارزشمند برای بازار سیاه بیرون از دانشگاه ممکن شده است.