بازتاب نگاه استدلالی در مخزن الاسرار و خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجه ای
استدلالی از موارد با ارزش علمی است که در تمام زمینه های دانش بشری از قبیل مباحث فلسفی، حکمی، اخلاقی، شرعی، تعلیمی و... به کار می رود. این نوع نگاه ریشه در مباحث افلاطون و ارسطو درباره ی کارکرد هنر و شعر دارد. در این میان، برداشت شاعران فارسی گو از جمله نظامی که بین شعر و حکمت و دانایی قایل به همپوشانی معنایی بودند، با دیدگاه ارسطو قرابت بیشتری دارد. زیرا او برخلاف افلاطون که شعر را محصول «جذبه و بی خبری» شاعر می دانست و «الهام» شاعرانه را به شکلی از جنون مرتبط می کرد، معتقد است شاعر که از نوعی آگاهی برتر برخوردار است، می تواند با تقلید از «واقعیت آرمانی» به تطهیر و تزکیه روح آدمی یاری رساند. بنابراین کار شاعر ریشه در نوعی منطق و خرد دارد که هر نوع نگاه استدلالی را پوشش می د هد. نظامی که بر علوم عصر خود نظیر: منطق، فلسفه،کلام، پزشکی و نجوم آگاهی داشته، همواره نتایج کاربرد حکمت و خرد را ارج نهاده است. نگاه منطقی نظامی موجب شده که او در اثبات و تایید و تفهیم اشعارش به انواع استدلال مانند: قیاس، استقراء و تمثیل در زمینه های: ادبی، عقلی، اجتماعی، تعلیمی، تمثیلی، کلامی، تاویلی، نقلی، شرعی، جغرافیایی و تاریخی روی آورد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در خسرو وشیرین و مخزن الاسرار که به ترتیب آثاری غنایی و تعلیمی محسوب می شوند، بیشترین نوع استدلال شامل قیاس در زمینه های عرفانی، حکمی تعلیمی، پزشکی، اسطوره ای و هرمونتیک از شکل اول است، تمثیل در مرحله ی دوم قرار دارد و استقراء به ندرت به چشم می خورد.
نظامی ، استدلال ، خسرو شیرین ، مخزن الاسرار ، نحوه بیان
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.