کاربست زبان شناسی تاریخی و شناختی در تحلیل ساختار مفهومی «عرف» در قرآن

معنای ماده ع رف و واژه «معروف» در قرآن همواره مورد اختلاف لغویان و مفسران بوده است. در این مطالعه بنا داریم با تحلیل درزمانی ماده ع رف با رویکرد ریشه شناختی و بررسی سیر تحول این ماده در زبان های سامی، عربی قرآنی و منابع لغوی عربی کلاسیک گونه های معنایی این ماده و اشتراک لفظی یا چندمعنایی بودن آن را تبیین، و با رویکردی شناختی مدل مفهوم سازی این ماده را درقرآن مطالعه کنیم. می خواهیم با مطالعه ریشه شناختی ماده از این دفاع کنیم که معانی «یال اسب»، «بوی خوش»، «صبر»، «باد»، «علم و شناخت» و امثال آن ها که برای ماده ذکر شده، مربوط به ریشه های مختلف، و شباهت به وجودآمده ناشی از اشتراک لفظ است. نیز، می خواهیم نشان دهیم که معنای غالب این ماده در قرآن از بسط استعاری معنای «صورت» به «شناختن» به وجود آمده است. برپایه این دستاوردها می توان از این دفاع کرد که «معروف» هم چون اصطلاحی که درون نظام قرآنی شکل گرفته، بر همین مبنا بر عملی دلالت می کند که در جامعه اسلامی به استمرار دیده شده، و درنتیجه مالوف گشته است.