تصویر چندوجهی غرب در نخستین سفرنامه های ایرانیان

پژوهش حاضر که با هدف فهم عناصر تصویر غرب در نخستین سفرنامه های ایرانی نوشته شده است، بر آن است که تصویر غرب را با منطقی رویاگون و دارای تعین چندوجهی درک کند. لویی آلتوسر، تعین چندوجهی، که مفهومی در روانکاوی فرویدی است را برای تبیین ساخت پیچیده، غیرخطی و غیرذاتی رخدادهای تاریخی بکار گرفت. این مفهوم نشان می دهد که ساخت پدیده های تاریخی از انباشت تاریخ های گاها متفاوت و متضاد در لحظه ای معین شکل گرفته است. ازاین رو، با کمک این مفهوم تلاش کرده ایم نشان دهیم که غرب در نخستین سفرنامه های ایرانیان چگونه به تصویر کشیده شده و چه نسبتی با تصویر غرب در داستان های تمثیلی برقرار کرده است. تصویر غرب، همچون تجلی مادیت و تاریکی، و شرق، همچون جایگاه نور و معنویت، در ادبیات عرفانی ساخته می شود و با جایگشتش به نخستین سفرنامه های ایرانیان درباره غرب، ترکیب بندی جدیدی پدید می آورد. در این مقاله با به کارگیری روش مطالعه تاریخی و اسنادی نشان داده ایم که تصویر غرب چگونه به طور هم زمان، دوگانه جان والا تن لذت جو را در یک تصویر یگانه حفظ، و سیاست های میل ورزی خاص خود را تولید و توزیع می کند.