تعیین ضریب شکل سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در توده های دست کاشت عرب داغ استان گلستان

آگاهی از موجودی جنگل و برآورد حجم دقیق درختان یکی از مشخصه های مهم در برنامه ریزی برای منابع جنگلی است. ضریب شکل یکی از مهم ترین عوامل تعیین حجم دقیق درختان است. برای برآورد حجم واقعی درختان، باید ضریب شکل محاسبه شود. هدف این پژوهش تعیین ضریب شکل سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل کاری عرب داغ و مقایسه ضریب شکل واقعی با ضریب شکل های طبیعی، مصنوعی و هوهنادل است.

در این پژوهش برای سه گونه کاج بروسیا، کاج بادامی و زربین در جنگل عرب داغ استان گلستان، چهار نوع ضریب شکل شامل واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل ارزیابی شد. به این منظور 13 اصله درخت از هر گونه (در مجموع 39 درخت) در طبقات قطری مختلف از 5/7 تا 5/42 سانتیمتر (2 درخت از هر طبقه قطری) به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر درخت اطلاعات ارتفاع درختان موردنظر، قطر برابرسینه، قطر در 1/0، 3/0، 5/0، 7/0 و 9/0 ارتفاع درخت، سپس از هر درخت قطعات 2 متری جدا شد و قطر ابتدا و انتهای هر قطعه 2 متری اندازه گیری شد. همچنین ارتفاع و قطر کنده و طول درخت نیز اندازه گیری شد. برای محاسبه حجم دقیق تنه از جمع حجم های دو متری و کنده با استفاده از فرمول اسمالیان انجام شد. سپس ضریب شکل های (واقعی، مصنوعی، طبیعی و هوهنادل) هر گونه محاسبه شدند.

نتایج نشان داد که ضریب شکل کاج بروسیا با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 49/0، 94/0، 41/0 و 45/0 بود. همچنین نتایج آزمون تی جفتی نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح اطمینان 95درصد بین ضریب شکل مصنوعی با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل هوهنادل و طبیعی با واقعی تفاوت معنی داری وجود نداشت. ضریب شکل کاج بادامی با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به ترتیب 51/0، 74/0، 41/0 و 45/0 حاصل شد. تفاوت معنی داری بین ضریب شکل واقعی با ضریب ها شکل مصنوعی و هوهنادل وجود داشت. اما بین ضریب شکل طبیعی با واقعی وجود نداشت. ضریب شکل زربین با استفاده از فرمول های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل به همان ترتیب قبلی 55/0، 53/0، 48/0 و 48/0 بود. تفاوت معنی داری بین ضریب شکل هوهنادل با واقعی وجود داشت، اما بین ضریب شکل واقعی با طبیعی و مصنوعی تفاوت معنی داری وجود نداشت.

با توجه به نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گیری کرد که ضریب شکل طبیعی می تواند به عنوان ضریب شکل مناسب برای کاج بروسیا، بادامی وزربین مورد استفاده قرار گیرد، وضریب شکل هوهنادل برای کاج بروسیا و ضریب شکل مصنوعی برای زربین قابلیت جایگزینی ضریب شکل واقعی را دارند.