بررسی عقلی توسل به اولیای الاهی پس از مرگ ایشان بر اساس مبانی علم النفس صدرایی

هرچند همه مذاهب اسلامی راجع به اصل توسل اتفاق نظر دارند، ولی درباره حدود آن بحث های فراوانی وجود دارد. توسل اولیای الاهی پس از مرگ ایشان در حیات برزخی از جمله مسایل اختلافی است. رویکرد غالب پژوهش های صورت گرفته در این زمینه نقلی است. مقاله پیش رو توسل به اولیای الاهی در حیات برزخی ایشان را با رویکرد کاملا عقل گرایانه و بر اساس مبانی علم النفس فلسفی صدرایی بررسی می کند. در نظر بدوی چنین می نماید که برخی از مبانی نفس شناسی صدرا به نفع وهابیت و در جهت امتناع عقلی چنین توسلی می تواند استفاده شود. وابستگی شدید نفس به جسم، در نظریه حدوث جسمانی نفس، گویی موید نظریه وهابیت در «کالمعدوم بودن مردگان» است. همچنین، ابزاربودن جسم برای نفس، در نظر ابتدایی، دلیل عقلی بر بسته بودن دست مردگان و امتناع عقلی شنوایی آنها است (امتناع سماع موتی). از سوی دیگر، چندبودن ابدان نفس و وجود بدن مثالی در لایه زیرین، و به یک معنا فراتر از بدن مادی، امکان عقلی حیات برزخی را اثبات می کند. احاطه عالم مثال بر عالم ماده و همچنین تبیین کمال نهایی انسان از دیدگاه ملاصدرا که در اتحاد با عقل فعال صورت می گیرد و با فراغت از بدن هر گونه تصرف در عالم ماده را عقلا ممکن می کند، راه توسل به اولیای الاهی در حیات برزخی، بلکه استمداد از ایشان را می گشاید.