بررسی تولید و مصرف علوفه در مراتع صالح آباد ایلام

ظرفیت مرتع به علوفه تولید شده در مرتع، حد بهره برداری مجاز گونه های گیاهی، کیفیت علوفه و درجه سلامت مرتع بستگی دارد. گونه های مرتعی در ماه ها و سال های مختلف تولید معینی دارد. بدون شناخت خصوصیات تولیدی گیاهان و میزان مصرف علوفه یک مرتع در طول دوره چرا برنامه ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی باشد. این تحقیق در طی سال های 1387، 1388 و 1389 به اجرا در آمد، و میزان تولید و مصرف علوفه در ماه ها و سال های مورد بررسی اندازه گیری گردید. در سه سال اجرای طرح بارش سالانه به ترتیب 138 و 200 و 330 میلی متر بود. نتایج نشان داد میزان تولید علوفه در سه سال به ترتیب 7/485 و 1372 و 4/1844 کیلوگرم در هکتار است که از نظر آماری اختلاف معنی دار است. همچنین میزان تولید در بین ماه های فصل رویش اسفند تا مرداد دارای اختلاف معنی دار بوده، بطوریکه 7/94 درصد تولید مرتع در 2 ماه اول رویش (اسفند و فروردین) و 3/5 درصد مابقی تولید علوفه در 4 ماه آخر دوره رویشی می باشد. لذا تولید علوفه در طی دوره رویش مناسب نیست. دیگر نتایج نشان داد میزان مصرف در سه سال به ترتیب 400 و 751 و 490 کیلوگرم در هکتار می باشد. هرچند از نظر آماری اختلاف معنی دار نیست اما درسال خشک 87، 83 درصد و در سال مرطوب 89، 6/26 درصد علوفه تولیدی مرتعی مصرف گردید. بنابراین در سال خشک، همزمان با کاهش تولید علوفه، بهره برداری دام تا 83 درصد افزایش یافته است که متناسب با ظرفیت مرتع نیست. دیگر نتایج نشان می دهد که سهم گیاهان یک ساله و چندساله در تولید کل مرتع به ترتیب، 81 و 19 درصد و سهم در جیره دام 90 و 10 درصد می باشد. بنابراین جهت رسیدن به تولید پایدار، مدیریت صحیح مرتع و استفاده از گونه هایی بومی از قبیل Onosma bulbotrichum،Ankyropetalum gypsophiloides، Convolvulus reticulatus و Salvia compressaتوصیه می گردد.