نقش مددکار اجتماعی در دادرسی کیفری (با تکیه بر قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری فعلی).
جرم به عنوان پدیده ای اجتماعی، امری بهنجار و اجتناب ناپذیر می باشد. تا زمانی که جامعه وجود داشته باشد، جرم هم وجود خواهد داشت. با تحول رویکرد نظام عدالت کیفری از تفکر مجازات محوری به تفکر درمان محوری، توجه دانش جرم شناسی به سمت اصلاح و بازپروری مجرمان و همچنین پیشگیری از تکرار جرم معطوف شده است. در همین راستا از سایر تخصص ها کمک گرفته است. از جمله این علوم، دانش مددکاری اجتماعی می باشد که هدف از آن، تغییر اجتماعی، حل مشکلات روابط انسانی و توانمندسازی افراد برای رسیدن به خودیاری است. از آنجا که وقوع جرم تحت تاثیر عوامل شخصیتی و اجتماعی صورت می گیرد، تحلیل و پیشگیری از آن نیازمند بررسی های جرم شناختی، روان شناختی و جامعه شناختی می باشد که مددکار اجتماعی با تلفیق داده های این علوم و دانش خود، به پیشگیری و درمان مرتکبین می پردازد. به همین دلیل، مددکاری اجتماعی را جعبه ابزار علوم انسانی می نامند.
قانونگذار ایران در سال 1392 در مهمترین قوانین کیفری خود به علوم جدید و گوناگون از جمله مددکاری اجتماعی بها داده است. این اعطای نقش به مددکاران اجتماعی از مراحل اولیه رسیدگی پرونده کیفری (پیش از شروع تحقیقات مقدماتی در کلانتری ها و در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسراها) شروع و تا صدور حکم و اجرای آن (در دادگاه ها و زندان ها) ادامه می یابد. بر اساس قوانین فعلی، مهمترین نقشی که مددکار اجتماعی در فرآیند دادرسی کیفری ایفا می کند، در قالب پرونده شخصیت متهمین جلوه یافته است. پس از آن، در دادرسی اطفال و نوجوانان بیشترین بهره از مددکاری اجتماعی برده شده است.
علیرغم فراهم بودن بسترهای قانونی در قوانین جدید کیفری، قضات محاکم به دلیل تفکرات سنتی و تمایل به زودبازدهی، از ظرفیت های مددکاری اجتماعی به قدر کافی بهره نمی برند. در این پژوهش سعی شده است ابتدا به معرفی رشته مددکاری اجتماعی و توضیح مبانی حقوقی و جرم شناختی آن پرداخته و سپس به تشریح جایگاه آن در قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بپردازیم و با نگاهی سطحی به آنچه در عمل در روند دادرسی کیفری اتفاق می افتد، به کشف نقایص موجود در این باره نایل آییم.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.