اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر کنترل خشم و اضطراب مادران دارای فرزند اختلال نافرمانی مقابله ای شهر اصفهان

کودکان مبتلا به نافرمانی مقابله ای عموما ناسازگار هستند و بیشتر از همسالان خود رفتارهای لجبازانه و سرکشانه دارند. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر کنترل خشم و اضطراب مادران دارای فرزند نافرمانی مقابله ای شهر اصفهان بود.

طرح پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با دو گروه آزمایشی و گواه بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مادران دارای فرزند نافرمانی مقابله ای در شهر اصفهان در سال 1396 بود. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای چند مرحله ای بوده است. 60 نفر از مادران دارای فرزند نافرمانی مقابله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفره آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس مادران گروه آزمایش تحت هشت جلسه 90 دقیقه ای هر هفته یک جلسه آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل قرار گرفتند ولی گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش، پرسشنامه خشم و اضطراب Beck بود و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و نرم افزار SPSS-22 تحلیل شد.

یافته ها نشان داد که میانگین (انحراف معیار) خشم حالت گروه آزمایش در پیش آزمون (1/7) 1/36 بود که در پس آزمون به (7/1) 9/27 کاهش یافت (01/0>P) اما میانگین (انحراف معیار) گروه گواه در پیش آزمون، (3/6) 8/35 بود که در پس آزمون به (1/6) 6/35 رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. میانگین (انحراف معیار) خشم صفت گروه آزمایش در پیش آزمون (5/4) 5/25 بود که در پس آزمون به (9/3) 1/18 کاهش یافت (01/0>P) اما میانگین (انحراف معیار) گروه گواه در پیش آزمون، (1/5) 8/26 بود که در پس آزمون به (1/4) 2/25 رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. میانگین (انحراف معیار) فقدان کنترل خشم گروه آزمایش در پیش آزمون (3/8) 1/87 بود که در پس آزمون به (3/6) 6/69 کاهش یافت (01/0>P) اما میانگین (انحراف معیار) گروه گواه در پیش آزمون، (5/8) 5/87 بود که در پس آزمون به (6/8) 9/87 رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. میانگین (انحراف معیار) اضطراب گروه آزمایش در پیش آزمون (6/4) 4/52 بود که در پس آزمون به (7/4) 5/34 کاهش یافت (01/0>P) اما میانگین (انحراف معیار) گروه گواه در پیش آزمون، (5/6) 4/51 بود که در پس آزمون به (6/6) 9/51 رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود.

مطالعه نشان داد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل منجر به کاهش خشم حالت، خشم صفت، فقدان کنترل خشم و نیز کاهش اضطراب مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای شد.