مطالعه تطبیقی جایگاه و کارکرد نظرهای فردی (جداگانه، مخالف و اعلامیه) در رویه دیوان بین المللی دادگستری و نظام داوری حل اختلافات دولت- سرمایه گذار

نظرهای فردی قضات/ داوران (مخالف، جداگانه و اعلامیه ها) یکی از مهم ترین شکل های دکترین به منظور کمک به احراز قواعد حقوقی اند. هرچند دیوان بین المللی دادگستری و داوری دولت- سرمایه گذار دو نظام متفاوت اند، اما هر دو به نظام حقوقی حل و فصل اختلافات تعلق دارند. از این رو مطالعه تطبیقی در خصوص کارکرد و آثار نظرهای فردی قضات/ داوران در این دو نظام گامی در یافتن تفاوت ها و شباهت ها در رویه های این دو نظام و توسعه ادبیات حقوقی حل و فصل اختلافات است. قضات دیوان بین المللی دادگستری از طریق نظرهای انفرادی خود، چه در آرا و احکام ترافعی و چه در آرای مشورتی، در توسعه و احراز قواعد حقوق بین الملل و ایفای یک نقش پادمانی برای دیوان سهیم بوده، با توسعه اکتیویسم قضایی، رشد قاعده سازی و ایجاد گفتمان حقوقی و پر کردن خلاهای حقوقی به تصمیم دیوان و نیز عدالت بین المللی اعتبار می بخشند. درمقابل، جایگاه و کارکرد نظرهای فردی داوران در نظام داوری بین المللی دولت- سرمایه گذار (به ویژه در داوری های نهادی مانند ایکسید) با چالش های متعددی روبرو است؛ چراکه از یک طرف داوران از ارایه نظرهای فردی به ویژه مخالف خودداری می کنند و از طرف دیگر نظرهای مخالف اغلب وسیله ای برای طرف بازنده برای هدایت پرونده به سمت ابطال پذیری بوده و همین امر باعث عدم اتکا به این نظرها در داوری ها شده است. مقاله حاضر نشان خواهد داد با توجه به پیچیدگی های حاکم بر دعاوی سرمایه گذاری، استفاده از نظرهای فردی داوران در شکل صحیح خود همانند آنچه در دیوان بین المللی دادگستری وجود دارد امری ضروری است، لکن دستیابی به این مقصود نیازمند برخی اصلاحات و تغییرات در داوری های سرمایه گذاری است.