تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی ایران در روزنامه الشرق الاوسط با تکیه بر الگوی ون لیوون

پژوهش حاضر تلاش دارد با تکیه بر اصول جامعه شناختی-معنایی گفتمان، محتوای رسانه ای عربی را مورد تحلیل قرار دهد. اهمیت این کار در تبیین و آشکارسازی تکنیک هایی است که خبرنگاران با استفاده از آنها جنگ رسانه ای را علیه گفتمان مخالف با استفاده از ترفندهای معنایی و مطبوعاتی به انجام می رسانند. از آنجا که ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای در خاورمیانه مطرح است، روزنامه الشرق الاوسط از کشوری با گفتمان مخالف یعنی عربستان سعودی انتخاب شد تا بتوان شکل های مختلف کاربرد ایدیولوژی را در زبان مطبوعاتی نشان داد. بدین منظور از الگوی تحلیل گفتمان انتقادی «تیو ون لیوون» که نمودهای متنی بازنمایی را در متون سیاسی به بحث می گذارد، استفاده و متون انتخابی از نظر کیفی مورد بررسی قرار گرفت. در دو شاخه اصلی این الگو یعنی ارجاع دهی و واگذاری نقش، مولفه های متعدد، دخالت ایدیولوژیک نویسندگان روزنامه الشرق الاوسط در ساخت های گفتمانی متن را به صراحت نشان می دهد. در این روزنامه، ایران به عنوان کنشگر فعال با عملکرد منفی با استراتژی های مختلف متنی و زبان شناختی مانند ارزش دهی منفی، هویت دهی، طبقه بندی، تفکیک، پیوند، تقابل و... بازنمایی شده است. استراتژی کلان متن که ساخت های گفتمانی بر اساس آن شکل گرفته اند، ترسیم نقش منفی و مداخله گر برای ایران به عنوان کنشگر تاثیرگذاری است که در تقابل با کنشگری مثبت عربستان قرار دارد. در موارد متعدد که بازنمایی های منفی علیه ایران انجام شده، نویسندگان به همان اندازه و بلکه بیشتر بازنمایی مثبت از عربستان انجام داده اند.