شاخص های توسعه و رابطه آن با عملکرد محیط زیستی

توسعه و ارتقای استانداردها و عملکرد های محیط زیستی جوامع وابسته به توسعه یافتگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آنهاست. در این چارچوب پژوهش حاضر ضمن بررسی مهمترین عوامل تاثیرگذار بر عملکرد محیط زیستی، به ارزیابی جایگاه ایران در مقایسه با کشورهای OECD، خاورمیانه و میانگین جهانی پرداخته است. از نظر روش شناختی، این پژوهش با استفاده از تحلیل ثانویه داده های جهانی در فاصله سال های 2006 تا 2016 به اجرا درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که ایران از نظر شاخص عملکرد محیط زیستی (EPI) بعد از کشورهای «OECD» در جایگاه دوم قرار گرفته و عملکردی بهتر از کشورهای «خاورمیانه» و «میانگین جهانی» دارد. کشورهای «OECD» که در همه شاخص های توسعه جایگاه برتری دارند، از نظر EPI نیز بهترین عملکرد را دارند. «ایران» در شاخص هایی مانند «آموزش»، «درآمد»، «سلامت» و «نرخ رشد جمعیت» پایین تر از کشورهای OECD و بالاتر از «خاومیانه و «میانگین جهانی» قرار دارد. با وجود این در شاخص هایی مانند «کاربرد ICTها»، شاخص «برابری جنسیتی» و شاخص «دموکراسی» جایگاهی پایین تر از همه کشورها دارد. با استناد به نتایج می توان استدلال کرد که عملکرد محیط زیستی کشورها متاثر از توسعه یافتگی آنها در شاخص های اقتصادی (مانند درآمد)، شاخص های اجتماعی (از قبیل آموزش، برابری جنسیتی، نرخ رشد جمعیت، سلامت و کاربرد ICTها) و شاخص های توسعه سیاسی (مانند شاخص دموکراسی) است.