بررسی تاثیر ابعاد بازسازی محلات بر التیام پیامدهای اجتماعی-روانی، پس از زلزله سال 1382 بم

تاب آوری در برابر سانحه، مفهومی پیچیده و دارای ابعاد متعدد است که جنبه های اجتماعی-روانی آن در ارتباط با بازسازی کالبدی، ابعاد نامشخص بیشتری می یابد. از آنجا که یکی از مهم ترین تاثیرات سانحه، پیامدهای اجتماعی-روانی است که سبب اختلالاتی در زندگی فردی و جمعی بازماندگان می گردد، مقاله حاضر به بررسی تاثیر ابعاد مختلف بازسازی محلات و ارتباط آن با التیام یا کاهش این پیامدها پس از زلزله، می پردازد.

برای ارزیابی، محله خواجه مراد پس از زلزله بم، به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. فرضیات تحقیق، شامل یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی، با رویکرد کمی و از طریق تدوین پرسش نامه  در دو بخش ارزیابی ابعاد مختلف بازسازی محله و پرسشنامه استاندارد اختلال استرس پس از سانحه و پیامدهای اجتماعی ناشی از آن، مورد سنجش قرار گرفته اند.

بر اساس نتایج حاصل از تحلیل ها، بین ابعاد مختلف بازسازی محله و پیامدهای اجتماعی-روانی ناشی از زلزله، رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. بنابراین با افزایش کیفیت و تاب آوری بازسازی کالبدی، پیامدهای اجتماعی-روانی پس از زلزله نیز کاهش می یابند. همچنین بر اساس یافته های حاصل از فرضیات فرعی،کیفیت بازسازی کالبدی محیط مسکونی و مناظر طبیعی و خاطرات جمعی نیز با پیامدهای اجتماعی-روانی سانحه رابطه معنادار و معکوس دارند. در مقابل، این رابطه در بازسازی خدمات عمومی و زیرساختهای محله، در مورد مطالعاتی دیده نشد.

در التیام یا کاهش پیامدهای اجتماعی-روانی سانحه، مقیاس بازسازی محله سطح تاثیر متفاوتی بر بازماندگان دارد. همچنین مولفه های ملموس در این مقیاس ها دارای تاثیر متفاوتی از مولفه های ناملموس اند. مشخص شد، تاب آوری اجتماعی-روانی جوامع با تاب آور سازی مسکن، محله و مناظر جمعی و اکولوژیکی در ارتباطی مستقیم می باشد.