سه‌بعدی‌سازی مقرنس بر اساس آرای حسین لرزاده

مقرنس، چگونگی استنباط نقشه‌های آن و نحوه ساخت سه‌بعدی ترسیمی‌اش از مباحث مناقشه‌برانگیز در میان مورخان و معماران بوده است. آنچه از گذشته درباره مقرنس باقی مانده محدود به نقشه‌های دوبعدی مقرنس و نمونه‌های ساخته شده است و کمتر درباره چگونگی ساخت سه‌بعدی بر اساس نقشه‌ها اثری باقی مانده است. حسین لرزاده (1285-1383) از آخرین معمارانی است که فنون ساخت مقرنس را مبتنی بر نظام استاد-شاگردی فرا گرفته و در آثار مکتوب خویش توضیح داده است. هدف مقاله پیش رو تبیین روش لرزاده برای سه‌بعدی‌سازی مقرنس و تلاش برای سه‌بعدی‌سازی ترسیمی مقرنس براساس آثار و آموزه‌های شفاهی او است. مقاله حاضر از خلال مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با شاگردان لرزاده سامان یافته و در ضمن استفاده از روش تحقیق کیفی، مفاهیم اصلی مقرنس از نظر لرزاده گردآوری و توضیح داده شده است. در مقاله حاضر برای به‌روزرسانی روش ترسیم دوبعدی و سه‌بعدی‌سازی از نرم‌افزارهای اتوکد و کرل استفاده شده و با توضیح یک نمونه، کاربرد آرای لرزاده در عمل نشان داده شده است. در این تحقیق برای پیشبرد روند سه‌بعدی‌سازی، قواعد و نتایجی از آرای لرزاده در باب سه‌بعدی‌سازی استخراج شده است که می‌تواند در سه‌بعدی‌سازی دیگر نقشه‌ها و تحقیق‌های آتی راهگشا باشد. اهم این نتایج شامل موارد زیر است: ارتفاع قطار، زمینه، نقشه دوبعدی، انتقال خطوط در مقرنس نیمکار، حدود نسبی انتخاب‌ها، ذوقی بودن انتخاب‌ها و اختیارات مجری.